Wakacje kredytowe wprowadzono w lipcu 2022 roku, by nieco odciążyć finansowo ogromną grupę kredytobiorców posiadających zobowiązania hipoteczne wobec banków. Ten program rządowy umożliwia konsumentom zawieszenie spłaty rat kredytowych przez określony czas, po spełnieniu pewnych wymagań. Jak się jednak okazuje, niektóre banki zaczynają utrudniać klientom korzystanie z takich wakacji, stosując w tym celu różne „chwyty”. Sprawą już zainteresował się UOKiK, ponieważ bezsprzecznie dochodzi do naruszania praw i interesów konsumentów.
Spis treści:
Co to są wakacje kredytowe i jak je uzyskać?
Każdy konsument, który zaciągnął kredyt złotówkowy na cele hipoteczne, może złożyć do swojego banku wniosek o udzielenie wakacji kredytowych. Zależnie od indywidualnej sytuacji, można dzięki temu zawiesić spłatę rat kredytowych na maksymalnie 8 miesięcy. Trzeba jednocześnie pamiętać, że okres kredytowania później przedłuży się o te miesiące wolne od spłaty rat. Dzięki wakacjom kredytowym nie trzeba płacić ani części kapitałowej, ani doliczanych do kredytu odsetek. Banki mogą jedynie żądać zapłaty za ubezpieczenie umowy kredytowej.
Zawieszenie spłaty rat może rozpocząć się już w chwili złożenia o to wniosku, nawet kiedy na ten sam dzień przypada termin zapłaty kolejnej raty kredytowej. Bank do 21 dni powinien potwierdzić otrzymanie wniosku oraz wskazać wysokość opłat w ramach ubezpieczenia. Do początku września udzielono już ponad 800 tys. wakacji kredytowych, czyli skorzystało z tej możliwości aż ponad 40 % uprawnionych do tego konsumentów. Jednak jak się okazało, nie wszystkim kredytobiorcom udało się zawiesić spłatę rat swojego kredytu.
Pierwsze skargi na banki za zniechęcanie do wnioskowania o wakacje kredowe
Kredytobiorcy mogą składać do banków wnioski o wakacje kredytowe już od końca lipca 2022 roku i wielu konsumentów chciało korzystać z tej możliwości. Jednak już od miesiąca zaczęły napływać sygnały, że banki starają się przeszkodzić w tym klientom na różne sposoby. Banki starają się skutecznie zniechęcić kredytobiorców do składania takiego wniosku w ogóle. Bywało też, że banki utrudniały klientom wnioskowanie o zawieszenie spłaty rat, korzystając z ich dezinformacji i narzucając im nieuczciwe wobec konsumentów wymagania.
W jaki sposób banki utrudniają wnioskowanie o wakacje kredytowe?
Klienci niejednokrotnie spotykali się z jawnym zniechęcaniem do wnioskowania o wakacje kredytowe, już będąc przy okienku bankowym. Pracownicy tych instytucji finansowych straszyli konsumentów wpisaniem do BIK, po skorzystaniu z opcji zawieszenia spłaty rat. Domagali się też składania wniosku o przyznanie wakacji kredytowych z wyprzedzeniem, co działało na niekorzyść kredytobiorców.
Banki też w inny sposób zniechęcały konsumentów do składania wniosków o przyznanie wakacji kredytowych. Klienci musieli złożyć osobny dokument dla każdej kolejnej raty, ponieważ banki nie chciały przyjąć jednego wniosku dotyczącego zawieszenia kilku rat. Taki sposób prowadzenia całej procedury przez banki sprawiał, że kredytobiorcy nieraz zapominali o którejś racie, w efekcie nie korzystając w pełni z należnych im wakacji kredytowych. Powyższe działania banków i skargi klientów w tym zakresie zwróciły uwagę Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Prezes UOKiK stawia zarzuty bankom w sprawie wakacji kredytowych
Klienci różnych banków zaczęli się skarżyć na ich poczynania, zgłaszając swoje uwagi do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Już z początkiem września 2022 roku do urzędu trafiło blisko 900 skarg na różne banki. Praktyki bankowe w zakresie udzielania wakacji kredytowych oraz sposób informowania o tym klientów, były też regularnie monitorowane przez UOKiK.
W związku z niezgodnymi z prawem i nieuczciwymi względem kredytobiorców działaniami banków, UOKiK prowadził postępowanie wyjaśniające wobec aż 17 różnych instytucji. Wezwano je wobec tego do niezwłocznego usunięcia odnotowanych nieprawidłowości.
W związku z wymaganiem od klientów składania osobnych wniosków dla każdej raty, UOKiK wobec trzech banków postawił zarzuty naruszania interesu kredytobiorców. Bank Pocztowy, BNP Paribas, a także Getin Noble Bank uniemożliwiały konsumentom wnioskowanie o wakacje kredytowe za jednym razem, na jednym piśmie. Instytucjom tym nakazano postąpić zgodnie z ustawą, czyli umożliwiać kredytobiorcom wybranie liczby rat do zawieszenia w ramach jednego wniosku.
Jaka jest teraz sytuacja konsumentów starających się o wakacje kredytowe?
O ile banki zaczęły po skargach zmieniać swoje postępowanie względem klientów i pozwalają zwykle na zawieszenie spłaty kilku rat w jednym wniosku, o tyle odnotowano kolejne naruszenia praw konsumentów ze strony tych instytucji finansowych. Obecnie UOKiK rozpatruje nadal skargi odnośnie zniechęcania kredytobiorców do wnioskowania o wakacje kredytowe – tym razem w inny sposób. Kredytobiorcom odmawia się możliwości dokonania nadpłaty na rzecz swojego zobowiązania finansowego. W dodatku po wakacjach kredytowych klienci banków nieraz nie mają udostępnionych harmonogramów spłat swoich rat i nie wiedzą, ile będą wynosić ich raty po wznowieniu spłaty kredytu.
Jak podkreśla Prezes UOKiK, banki powinny niezwłocznie rozwiązać problemy pozbawiające klientów tak ważnych informacji na temat ich zobowiązań kredytowych. Zaznaczył też, że kredytobiorcy mają niezaprzeczalne prawo do wpłacania nadpłat na rzecz swojego kredytu, niezależnie od tego czy takie działania podobają się bankom.
