Rosnące zainteresowanie historią Holokaustu i edukacją na jego temat stało się widoczne na całym świecie, co znajduje odzwierciedlenie w licznych inicjatywach edukacyjnych oraz publikacjach. Auschwitz, jako symbol największej tragedii XX wieku, zajmuje w historii miejsce wyjątkowe – był największym nazistowskim obozem zagłady, miejscem śmierci ponad miliona ludzi. W tym kontekście premiera włoskiej wersji encyklopedycznego kompendium o Auschwitz, która odbyła się podczas Turyńskiego Salonu Książki w 2025 roku, otwiera nowy etap w przekazywaniu wiedzy o Zagładzie. Publikacja ta, bogata w unikatowe materiały i świadectwa, stanowi ważne narzędzie edukacyjne dla szerokiego grona odbiorców we Włoszech i poza ich granicami.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co zawiera kompendium o Auschwitz? | Ponad 300 haseł, 208 stron tekstu oraz liczne archiwalne fotografie i rysunki więźniów. |
| Gdzie i kiedy miała miejsce premiera włoskiego wydania? | Podczas 37. Turyńskiego Salonu Książki, w maju 2025 roku. |
| Jakie znaczenie ma publikacja dla edukacji o Holokauście? | Wzmacnia wiedzę historyczną, przeciwdziała dezinformacji i wspiera programy szkolne we Włoszech. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Struktura i znaczenie publikacji
Włoskie wydanie kompendium „Auschwitz od A do Z. Ilustrowana historia obozu” zadebiutowało podczas prestiżowego Turyńskiego Salonu Książki w maju 2025 roku. To wydarzenie było efektem ścisłej współpracy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau z wydawnictwem Museo della Shoah w Rzymie. Premiera odbyła się na tle obchodów 80. rocznicy wyzwolenia obozu – momentu szczególnego dla pamięci historycznej nie tylko Polski czy Włoch, ale całego świata.
Kompendium składa się z ponad trzystu haseł opisujących rozmaite aspekty funkcjonowania obozu – od administracji SS po losy więźniów różnych narodowości. Zawiera 208 stron tekstu uzupełnionych bogatą oprawą ilustracyjną – ponad sto pięćdziesiąt archiwalnych fotografii oraz liczne reprodukcje dokumentów i prac artystycznych więźniów. Szczególnie cenne są rysunki wykonane przez osadzonych artystów, które personalizują historię i dają unikalny wgląd w codzienność KL Auschwitz.
Publikacja istotnie wpłynęła na rynek książki historycznej we Włoszech. Wzrost zainteresowania tematyką Holokaustu przełożył się na zwiększone zamówienia ze strony bibliotek publicznych oraz instytucji edukacyjnych. Kompendium dostępne jest również w formie e-booka, co sprzyja popularyzacji wiedzy wśród młodszych czytelników oraz osób preferujących nowoczesne formy dostępu do literatury.
Kontekst: Edukacja o Holokauście w dobie wyzwań
Ostatnie miesiące przyniosły szereg inicjatyw mających na celu pogłębienie świadomości o tragicznym dziedzictwie Auschwitz i Holokaustu. Obchody 80. rocznicy wyzwolenia zgromadziły przedstawicieli wielu krajów oraz ocalałych więźniów, co podkreśliło międzynarodowy wymiar pamięci. Równolegle prowadzone są projekty cyfrowe, takie jak wirtualne zwiedzanie obozu inicjowane przez Google.org, które rozszerzają dostęp do edukacji także poza granice Europy.
We Włoszech zmiany w programach nauczania narzucają obowiązek uwzględniania tematyki Zagłady na lekcjach historii. Kompendium o Auschwitz stanowi odpowiedź na tę potrzebę – dostarcza rzetelnej wiedzy w formie przystępnej dla nauczycieli i uczniów. W porównaniu z wcześniejszymi publikacjami, jak książka Laury Fontany poświęcona deportacjom włoskim, nowe wydanie cechuje szersza perspektywa oraz większe zróżnicowanie materiałów źródłowych.
Perspektywy: Debata i przyszłe implikacje
Narracja przedstawiona w kompendium spotkała się z różnorodnymi reakcjami środowisk naukowych i społecznych. Część krytyków zwraca uwagę na brak uwzględnienia roli Kościoła katolickiego podczas okupacji, jednak redaktorzy podkreślają skupienie się na mechanizmach systemowej zbrodni nazistowskiej bez oceniania postaw indywidualnych instytucji.
W perspektywie krótkoterminowej planowane są kolejne tłumaczenia publikacji na języki hebrajski oraz arabski, co może mieć istotny wpływ na międzynarodową edukację o Zagładzie. Długofalowo oczekuje się wzrostu świadomości historycznej wśród młodych ludzi we Włoszech oraz innych krajach dzięki dostępowi do tego typu materiałów.
Zainteresowania czytelników: Dlaczego ta publikacja ma znaczenie?
Kompendium wyróżnia się personalizacją historii poprzez prezentację indywidualnych losów więźniów – między innymi opis ucieczki Kazimierza Piechowskiego, który zdołał uciec z obozu przebrany za oficera SS. Takie opowieści przyciągają czytelników szukających emocjonalnego i autentycznego kontaktu z historią zamiast suchej statystyki.
W dobie nasilających się mitów negacjonistycznych rola faktów jest nieoceniona. Kompendium dostarcza wiarygodnych dowodów – zarówno fotograficznych, jak i dokumentalnych – które skutecznie przeciwdziałają fałszywym narracjom dotyczącym istnienia krematoriów czy liczby ofiar.
Dostępność e-booka umożliwia dotarcie do szerokiego grona odbiorców, zwłaszcza młodzieży przyzwyczajonej do cyfrowych mediów. To kluczowe w czasach rosnącej konkurencji o uwagę czytelnika oraz konieczności zachowania akademickiej rzetelności przekazu historycznego.
W świetle powyższego włoskie wydanie *Auschwitz od A do Z* to nie tylko podręcznik wiedzy historycznej, lecz także narzędzie walki z zapomnieniem i dezinformacją. Przywołując słowa Primo Leviego: „Zdarzyło się, więc może się powtórzyć”, książka stawia wyzwanie współczesnym społeczeństwom – nie tylko do pamiętania przeszłości, ale także do aktywnego działania na rzecz jej przekazywania kolejnym pokoleniom.
Zachęcamy wszystkich czytelników do lektury nowego kompendium oraz propagowania wartości edukacyjnych płynących z jego treści – bo tylko pamięć chroni przed powtórką historii.
