Bank BPH S.A. z siedzibą w Gdańsku nie prowadzi już działalności operacyjnej w Polsce, jednak w dalszym ciągu jest z polskimi klientami silnie związany, a to za sprawą kredytów frankowych, które wciąż znajdują się w portfelu tej spółki. W skład portfela kredytów hipotecznych waloryzowanych kursem franka wchodzą zarówno umowy zawarte przez sam BPH S.A., jak i te, które spółka odziedziczyła po GE Money Banku. Co jest nie tak z umowami frankowymi, które obsługuje BPH S.A., że sądy masowo decydują dziś o ich nieważności? Czy warto pozwać bank za kredyt we frankach, mając umowę wydaną przez BPH S.A. lub GE Money Bank?
Spis treści:
Kredyty frankowe BPH S.A. i GE Money Bank – dlaczego są wadliwe?
Jeszcze kilka lat temu, gdy orzecznictwo w sprawach frankowych nie było jednolite, a sądy nie zawsze wiedziały, jak orzekać w sporach pomiędzy frankowiczami a bankami, kredyty waloryzowane do waluty obcej zawarte z BPH S.A. i GE Money Bankiem uchodziły za wyjątkowo trudne do podważenia. Wynikało to z tego, że klauzule przeliczeniowe stosowane przez oba banki były sformułowane nieco inaczej niż u konkurencji.
W BPH S.A. stosowane były tzw. klauzule spreadowe, za sprawą których bank ustalał kursy walut na podstawie „ostatniego średniego kursu rynkowego”. Wzorem do jego wyliczenia była suma kursów kupna i sprzedaży walut dostępnych na stronie reuters.pl. W 2020 roku Prezes UOKiK uznał tego rodzaju klauzule przeliczeniowe za abuzywne, zaś na BPH S.A. nałożył karę w wysokości 478 tys. zł.
W przypadku GE Money Banku kurs przeliczeniowy był ustalany w oparciu o średni kurs NBP powiększony o marżę – ta z kolei obliczana była jako średnia kursów kupna i sprzedaży mających zastosowanie w transakcjach, w których udział brało 5 wybranych banków. Gdy posiadacze umów frankowych z GE Money Bankiem zaczęli pozywać kredytodawcę, ten domagał się od sądu usunięcia z umowy samej marży i pozostawienia średniego kursu NBP, co pozwoliłoby utrzymać zobowiązanie w mocy na zmienionych zasadach.
Zarówno TSUE jak i Izba Cywilna Sądu Najwyższego wypowiedziały się negatywnie o możliwości zastosowania takiego rozwiązania przez sądy powszechne. 8 września 2022 roku TSUE wydał wyrok, w którym wprost stwierdził, że sądy krajowe nie są upoważnione do modyfikowania umów poprzez ingerowanie w wadliwe warunki umowne lub wypełnianie luki powstałej po wyeliminowanych klauzulach abuzywnych średnim kursem NBP.
Dziś zatem nie ma już wątpliwości, że umowy kredytów frankowych zawarte w przeszłości z BPH S.A. lub GE Money Bankiem nie są możliwe do naprawienia na drodze sądowej i droga do ich unieważnienia jest obecnie prostsza niż kiedykolwiek.
Spory frankowe dotyczą zarówno BPH S.A. z siedzibą w Gdańsku, który przejął umowy GE Money Banku, jak również tych umów BPH S.A., które po podziale w 2007 roku trafiły pod skrzydła Pekao. Należy podkreślić, że zarówno umowy pierwotnie podpisane z BPH S.A., GE Money Bankiem, jak i te obsługiwane dziś przez Pekao są możliwe do unieważnienia w sądzie, gdyż zawierają liczne niedozwolone warunki umowne, których wyeliminowanie prowadzi na ogół do upadku całej umowy.
Na czym polega unieważnienie umowy frankowej zawartej z BPH S.A., GE Money Bankiem i Pekao?
Unieważniając swoją umowę kredytu frankowego, konsument może całkowicie pozbyć się toksycznego zobowiązania. Gdy sąd prawomocnie orzeka o nieważności umowy kredytowej, traktowana jest ona tak, jakby nigdy nie została zawarta. Jednocześnie frankowicz i bank muszą się wzajemnie rozliczyć ze spełnionych świadczeń, tzn.:
- bank oddaje kredytobiorcy sumę otrzymanych od niego rat kapitałowo-odsetkowych wraz z wszelkimi opłatami dodatkowymi
- środki zostaną oddane w walucie spłaty kredytu – jeśli frankowicz spłacał swoje raty we frankach, od banku również dostanie franki
- kredytobiorca rozlicza się z bankiem jedynie z pierwotnie pożyczonej kwoty kapitału.
Skutkiem unieważnienia umowy jest oczywiście odzyskanie przez frankowicza zdolności kredytowej, jak też wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
Unieważnienie umowy kredytu frankowego – przykładowe wyroki
Poniżej prezentujemy przykładowe wyroki, które zapadły w sprawach frankowych w ciągu ostatnich miesięcy. Wszystkie dotyczą unieważnień umowy i są jednoznacznie korzystne dla kredytobiorców. Frankowicze wygrywają już 98% spraw inicjowanych przeciwko bankom i wszystko wskazuje na to, że jest to już stały trend w polskim orzecznictwie.
Unieważnienie kredytu frankowego w GE Money Banku w 18 miesięcy
Sprawa z Gdańska o sygnaturze V ACa 139/22 to przykład tego, że umowę kredytu waloryzowanego kursem franka da się prawomocnie unieważnić w mniej niż 2 lata. Sporna umowa kredytu zawarta została z GE Money Bankiem. Spór w I instancji toczył się w Sądzie Okręgowym w Bydgoszczy, który 30 listopada 2021 roku zdecydował o unieważnieniu umowy. Bank odwołał się od tego wyroku, ale Sąd Apelacyjny w Gdańsku utrzymał decyzję w mocy, zasądził też od pozwanego na rzecz kredytobiorców zwrot kosztów postępowania. Sąd stwierdził, że umowa zawierająca abuzywne klauzule przeliczeniowe nie może być modyfikowana poprzez częściowe usunięcie warunków umownych i pozostawienie w ich miejscu jedynie kursu NBP. Umowa zatem musiała zostać uznana za nieważną. Wyrok zapadł 5 sierpnia 2022 roku. Łączny zysk kredytobiorców wyniósł ok. 140 tys. zł.
Pełnomocnikiem kredytobiorców w tej sprawie był adw. Paweł Borowski.
Ekspresowy prawomocny wyrok w sprawie przeciwko BPH S.A.
Wyrok z 31 maja 2022 roku dotyczy sprawy o sygnaturze akt I ACa 869/21. Sąd Apelacyjny w Szczecinie uznał umowę kredytu podpisaną pierwotnie z GE Money Bankiem, a obsługiwaną przez BPH S.A., za nieważną. Od banku zasądzono też na korzyść powodów zwrot kosztów postępowania sądowego.
Sąd II instancji podtrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 30 września 2021 roku, który unieważnił umowę i zobowiązał bank do zwrotu powodom kwot 68.512 zł oraz 50.222 CHF. Argumentacja sądów obu instancji była w tej sprawie spójna – umowa kredytu zawierała niedozwolone klauzule, ponadto bank nie wywiązał się z obowiązku informacyjnego wobec klientów dotyczącego ryzyka walutowego. Kredytobiorcy w momencie podpisywania umowy nie zdawali sobie więc sprawy, jak kształtować się będzie ich zobowiązanie wobec zmieniającego się kursu franka.
Sprawa trwała nieco ponad 2 lata, a ogłoszony wyrok jest już prawomocny. Korzyść, jaką kredytobiorcy uzyskali z tytułu unieważnienia umowy, wyniosła ok. 516 tys. zł.
Sprawę kredytobiorców prowadził adw. Paweł Borowski.
Prawomocne unieważnienie kredytu frankowego w BPH S.A.
Dnia 30 czerwca 2022 roku Sąd Apelacyjny w Szczecinie wydał wyrok w sprawie o sygnaturze I ACa 28/22. Powodowie wytoczyli powództwo przeciwko BPH S.A. a spór dotyczył umowy kredytowej zawartej w 2003 roku z GE Money Bankiem. Sprawa była dość nietypowa, bowiem rzadko zdarza się, by kwestionowana umowa pochodziła z okresu sprzed wejścia Polski do Unii Europejskiej.
Tak było w tym przypadku. Sądy obu instancji nie miały jednak problemu z oceną obecności w umowie klauzul abuzywnych, jak również określenia podstaw do uznania jej za nieważną. Zgodnie z wolą powodów umowa została więc unieważniona, zasądzono także od banku na korzyść kredytobiorców zwrot kosztów postępowania w obu instancjach. Sprawa trwała łącznie ok. 2 lata. Wyrok jest już prawomocny.
Pełnomocnikami kredytobiorców w tej sprawie byli: adw. Jacek Sosnowski i r.pr. Małgorzata Wilczek.
