Ministerstwo Finansów zapowiada reformę podatku od darowizn, która od 1 lipca 2025 roku zlikwiduje obowiązek uzyskiwania zaświadczeń skarbowych przy przekazywaniu darowizn w najbliższej rodzinie. To przełomowa zmiana, która uprości formalności i skróci czas potrzebny na dokonanie transakcji, wpływając korzystnie na miliony Polaków oraz przedsiębiorców. Reforma wpisuje się w szeroki program deregulacji administracyjnej i ma na celu zmniejszenie obciążeń biurokratycznych w życiu codziennym.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co znosi reforma podatku od darowizn w 2025 roku? | Znosi obowiązek uzyskiwania zaświadczeń skarbowych przy darowiznach między najbliższą rodziną. |
| Jakie korzyści przyniesie likwidacja zaświadczeń? | Uproszczenie procedur, oszczędność czasu i kosztów zarówno dla podatników, jak i urzędów. |
| Kto najbardziej skorzysta na zmianach? | Rodziny dokonujące darowizn oraz przedsiębiorcy, którzy zmniejszą wydatki na obsługę prawną. |
Spis treści:
Rewolucja w transakcjach rodzinnych
Obecnie osoby przekazujące darowizny najbliższym członkom rodziny muszą uzyskać zaświadczenie z urzędu skarbowego potwierdzające zwolnienie z podatku. Procedura ta jest często czasochłonna i generuje dodatkowe koszty – wydanie dokumentu trwa średnio pięć dni roboczych i wiąże się z opłatą w wysokości 17 zł. W pierwszej połowie 2024 roku urzędy wydały już ponad 95 tysięcy takich zaświadczeń, co obrazowo pokazuje skalę obciążenia administracyjnego.
Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn wprowadzi znaczącą zmianę – od lipca 2025 roku wymóg przedstawiania tego dokumentu zostanie zniesiony dla większości transakcji rodzinnych. Dotyczy to przede wszystkim darowizn między małżonkami, rodzicami i dziećmi oraz dziadkami i wnukami. Ponadto zniesienie obowiązku obejmie także rodzeństwo, pasierbów oraz rodziców zastępczych, a także przekazania nieruchomości o wartości do 500 tys. zł w I grupie podatkowej.
To rozwiązanie zwolni zarówno obywateli, jak i notariuszy z konieczności oczekiwania na formalne potwierdzenia, co znacząco usprawni proces przekazywania majątku w obrębie rodziny.
Dlaczego teraz? Motywacje rządu
Reforma podatku od darowizn jest elementem szerszej strategii rządu wpisanej w program „Polska. Rok przełomu”. Jednym z jego filarów jest deregulacja – redukcja zbędnych procedur administracyjnych wpływających negatywnie na rozwój gospodarczy. Do końca 2025 roku planowane jest usunięcie ponad dwustu formalności obciążających obywateli i przedsiębiorstwa.
Dodatkowym impulsem do przyspieszenia reformy była uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z marca 2025 roku dotycząca opodatkowania świadczeń powtarzających się. Zmiany mają także naprawić komplikacje wynikające z tej decyzji oraz dostosować system do aktualnych potrzeb społecznych i gospodarczych.
W efekcie Ministerstwo Finansów idzie krok dalej niż dotychczasowe podwyższenie kwot wolnych od podatku – całkowicie eliminuje formalności przy większości rodzinnych transakcji o wartości nawet do 1,5 mln zł, co odpowiada rosnącej liczbie darowizn między pokoleniami obserwowanej po pandemii.
Nowe zasady od 2025 roku
Procedura transakcyjna po zmianach
Od lipca 2025 roku notariusze będą mogli korzystać z nowoczesnych rozwiązań technologicznych ułatwiających przeprowadzenie transakcji bez konieczności oczekiwania na zaświadczenia. Kluczową rolę odegra system e-Urząd Skarbowy, który umożliwi automatyczną weryfikację uprawnień do zwolnienia podatkowego oraz dostęp do Centralnego Rejestru Podatku od Czynności Cywilnoprawnych (CRPCC).
Dzięki temu notariusze będą mieli dostęp do historii darowizn dokonanych przez stronę w ciągu ostatnich pięciu lat, co pozwoli im szybko ocenić uprawnienia podatkowe bez angażowania dodatkowych organów. Wprowadzono także uproszczoną metodę wyceny rent dożywotnich według wzoru uwzględniającego miesięczną ratę, stopę dyskontową NBP oraz średnią długość życia wg danych GUS.
Konsekwencje dla podatników
Dla obywateli oznacza to skrócenie czasu realizacji transakcji nawet o kilka tygodni oraz znaczną redukcję kosztów związanych z obsługą formalności notarialnych. Przedsiębiorcy mogą liczyć na średnią oszczędność około 1 200 zł na każdej umowie darowizny dzięki ograniczeniu konieczności angażowania doradców prawnych i eliminacji opłat za zaświadczenia.
Z kolei urzędy skarbowe przewidują oszczędność ponad 74 tysięcy roboczogodzin rocznie dzięki mniejszej liczbie wniosków o dokumenty potwierdzające zwolnienie z podatku. To pozwoli skoncentrować zasoby na innych zadaniach kontrolnych i obsługowych.
Wpływ na rynek nieruchomości i przedsiębiorczość
Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczeń ma potencjał istotnie wpłynąć na rynek nieruchomości poprzez przyspieszenie obrotu majątkiem rodzinnym. Eksperci prognozują nawet wzrost liczby transakcji o około 14% do końca 2026 roku, generując dodatkowe wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) szacowane na ponad 2 miliardy złotych.
Dla przedsiębiorców uproszczenia oznaczają zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności związanych z przekazywaniem udziałów czy majątku firmowego między pokoleniami. To ważny krok w kierunku zwiększenia konkurencyjności polskich firm rodzinnych oraz rozwoju startupów.
Społeczność notarialna vs. obywatele
Mimo szerokiego poparcia społecznego dla zmian – ponad trzy czwarte uczestników konsultacji społecznych wyraziło aprobatę – środowisko notarialne wyraża pewne obawy dotyczące bezpieczeństwa prawnego transakcji. Notariusze wskazują na ryzyko nadużyć wynikające ze zniesienia kontroli polegającej dotychczas na obowiązkowym przedstawianiu zaświadczeń.
Ministerstwo Finansów odpowiada tym postulatom poprzez zapowiedź zwiększenia nadzoru nad transakcjami. Wprowadzony zostanie obowiązek zgłaszania każdej darowizny do Centralnego Rejestru Informacji Finansowej (CIRF) w ciągu siedmiu dni oraz losowe kontrole co najmniej pięciu procent umów o wartości powyżej 250 tysięcy złotych. Dodatkowo planowana jest ścisła współpraca z Centralnym Rejestrem Prawa Towarowego (CRPT) celem monitorowania zmian własnościowych.
Jak to zmienia planowanie spadkowe?
Reforma wywołała także zauważalny wzrost zainteresowania darowiznami warunkowymi – formą przekazywania majątku uzależnionego od spełnienia określonych warunków przez obdarowanego. Najczęściej stosowane klauzule dotyczą ukończenia studiów, inwestycji w nieruchomości lub zapewnienia opieki nad osobą obdarowującą.
Z danych Związku Notariuszy RP wynika, że liczba takich umów wzrosła o około 40% od momentu ogłoszenia projektu reformy. Dla młodego pokolenia oznacza to większą elastyczność i możliwość szybszego usamodzielnienia się finansowego bez konieczności oczekiwania na tradycyjne spadki czy długotrwałe procedury sądowe.
Co dalej? Przyszłość podatku od darowizn
Ministerstwo Finansów zapowiada kolejne kroki deregulacyjne dotyczące podatków spadkowych i darowizn już w nadchodzącym roku. Planowane jest podniesienie kwoty wolnej od podatku dla I grupy podatkowej do poziomu 50 tysięcy złotych oraz wprowadzenie ulgi dla darowizn edukacyjnych sięgającej nawet 100 tysięcy złotych.
Dodatkowo rozważane jest automatyczne zwolnienie z podatku dla startupów rodzinnych, co może zachęcić młodych przedsiębiorców do rozwijania działalności bez obciążeń fiskalnych przy przekazywaniu udziałów lub kapitału pomiędzy pokoleniami.
Z punktu widzenia technologii ekonomicznej reforma stanowi pierwszy etap transformacji systemu podatkowego ku modelowi „smart taxation”. W przyszłości algorytmy sztucznej inteligencji będą automatycznie analizować uprawnienia podatkowe i rozliczać zobowiązania nawet w ciągu jednej doby, co diametralnie skróci czas obsługi i poprawi precyzję rozliczeń fiskalnych.
Podsumowanie
Nadchodząca reforma podatku od darowizn to kluczowy krok ku uproszczeniu życia milionom Polaków oraz wsparciu rozwoju gospodarczego kraju poprzez deregulację administracyjną. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczeń skarbowych przydarzy się już od lipca 2025 roku i przyniesie wymierne korzyści czasowe oraz finansowe zarówno dla rodzin przekazujących majątek, jak i dla przedsiębiorców czy urzędów skarbowych.
Zachęcamy wszystkich zainteresowanych do śledzenia dalszych działań Ministerstwa Finansów – zmiany te są częścią większego programu modernizacji systemu podatkowego, który będzie stopniowo eliminował bariery biurokratyczne i wykorzystywał nowoczesne technologie cyfrowe dla dobra obywateli.
Ciekawe fakty:
– W latach poprzednich notariusze nie mogli sporządzić aktu darowizny bez ważnego zaświadczenia skarbowego, co często powodowało kilkudniowe opóźnienia.
– W ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2024 roku liczba wydanych zaświadczeń wyniosła aż 275 tysięcy.
– Średni wiek Polaka otrzymującego pierwszą darowiznę mieszkaniową spadł z 34 lat (rok 2020) do około 29 lat obecnie.
– Wartość rocznych kosztów administracyjnych związanych z wydawaniem zaświadczeń szacowana jest na ponad 9 milionów złotych.
– Reforma może zwiększyć wpływy z PCC o ponad 2 miliardy złotych dzięki przyspieszeniu obrotu nieruchomościami między rodzinami.
