W piątek, 9 maja 2025 roku, Sejm przegłosował historyczną zmianę w systemie świadczeń społecznych. Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zakłada podniesienie zasiłku pogrzebowego z 4 tys. zł do 7 tys. zł, co stanowi pierwszą podwyżkę od 14 lat. Decyzja, poparta przez 410 posłów przy jednym głosie przeciw i sześciu wstrzymujących się, kończy wieloletnią debatę na temat niedostosowania świadczenia do realiów rynkowych. Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, a ustawa trafi teraz do Senatu.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie zmiany w zasiłku pogrzebowym wprowadził Sejm w 2025 roku? | Zasiłek wzrasta z 4 tys. zł do 7 tys. zł z waloryzacją roczną. |
| Co obejmuje nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach dotycząca zasiłku pogrzebowego? | Nowelizacja zwiększa kwotę zasiłku oraz wprowadza mechanizm jego waloryzacji. |
| Jakie są prognozy dla rynku usług pogrzebowych po podwyżce zasiłku w Polsce? | Przewiduje się wzrost zapytań o tańsze usługi oraz możliwą inflację cen usług funeralnych. |
## Najważniejsze Fakty: Przełomowa podwyżka i jej mechanizmy
### Szczegóły nowelizacji
Nowe przepisy nie tylko zwiększają kwotę zasiłku o 75%, ale także wprowadzają mechanizm waloryzacji. Świadczenie będzie aktualizowane od 1 marca każdego roku, jeśli inflacja w poprzednim roku przekroczy 5%. To rozwiązanie ma zapobiec erozji wartości zasiłku, która przez ostatnią dekadę sprawiła, że 4 tys. zł pokrywało zaledwie 30-40% kosztów przeciętnego pogrzebu. Szacowany koszt tej reformy to 1,2-2 mld zł rocznie, w zależności od liczby wypłaconych świadczeń.
### Bezpośredni wpływ na rynek funeralny
Branża pogrzebowa od lat wskazuje na dysproporcję między zasiłkiem a rzeczywistymi wydatkami. W 2024 roku koszt pogrzebu z kremacją wynosił od 11,3 do 13,3 tys. zł, a bez kremacji – od 12,1 do 14,3 tys. zł (woj. łódzkie – najdroższe, podkarpackie – najtańsze). Podwyżka do 7 tys. zł nadal nie zlikwiduje luki, ale – jak podkreśla wiceminister Sebastian Gajewski – „umożliwi pokrycie podstawowych kosztów, takich jak trumna, opłaty cmentarne czy transport”. Firmy pogrzebowe spodziewają się wzrostu zapytań o tańsze pakiety, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.
## Kontekst: Od cięć do reparacji
### Cofnięcie reformy z 2011 roku
Obecna podwyżka ma charakter symboliczny. W 2011 roku rząd Platformy Obywatelskiej obniżył zasiłek z 6 395,70 zł do 4 tys. zł, argumentując to „dostosowaniem do średniej unijnej”. Wówczas w większości państw UE świadczenie to nie przekraczało 500 euro (np. Belgia – 148 euro, Czechy – 186 euro). Dziś, nawet po podwyżce, Polska pozostaje w czołówce – w Niemczech czy Szwecji zasiłek pogrzebowy nie istnieje, a w USA koszt pochówku sięga około 8 tys. dolarów.
### Pandemia a presja na zmianę
W latach 2020-2021 liczba zgonów w Polsce wzrosła o 42 tys., osiągając poziom około 520 tys. rocznie. To uwidoczniło problem niewydolności systemu – wiele rodzin zmuszonych było zaciągać kredyty na pokrycie kosztów pogrzebu. Minister rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreślała w Sejmie: „To niegodne, aby w XXI wieku śmierć bliskiego oznaczała długi”.
## Perspektywy: Krytyka i niewiadome
### Głosy sprzeciwu
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) ocenia podwyżkę jako „niewystarczającą”. Związek postuluje powiązanie zasiłku z 200% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie około 17 tys. zł), co przywróciłoby zasadę obowiązującą przed cięciami sprzed ponad dekady. Z kolei Ministerstwo Finansów ostrzega, że automatyczna waloryzacja może napędzić inflację w sektorze usług pogrzebowych. „Dostawcy podniosą ceny, wiedząc, że klienci dostaną wyższe świadczenie” – komentuje wiceminister Jurand Drop.
### Scenariusze na przyszłość
Eksperci wskazują dwa możliwe kierunki:
1. **Konsolidacja rynku funeralnego** – firmy takie jak Sereni Polska planują przejęcie około 10% rynku do roku 2030, oferując standaryzowane usługi.
2. **Rosnąca popularność kremacji** – tańsza o około 1-2 tys. zł od tradycyjnego pochówku, już teraz wybierana przez około 40% rodzin w dużych miastach.
## Zainteresowania Czytelnika: Co to oznacza dla przeciętnej rodziny?
### Luka finansowa i strategie oszczędnościowe
Mimo podwyżki przeciętna rodzina nadal będzie musiała dołożyć od około 5 do nawet7 tys. zł z własnej kieszeni na pokrycie pozostałych kosztów pogrzebu. Eksperci radzą rozważyć kilka strategii oszczędnościowych:
– Ubezpieczenie na życie lub na pokrycie kosztów pogrzebu, które średnio kosztuje od około 20 do50 zł miesięcznie.
– Wybór nagrobków betonowych zamiast granitowych (oszczędność do3 tys. zł).
– Korzystanie z dostępnych funduszy celowych (do4 tys. zł) na nadzwyczajne wydatki związane np. ze sprowadzeniem zwłok zza granicy.
### Paradoks statystyk
Choć dane GUS nie potwierdzają wzrostu cen usług pogrzebowych od2015 roku, raporty branżowe wskazują na około20% podwyżki cen usług między2022 a2024 rokiem. Rozbieżność ta wynika głównie z metodologii badania – urząd nie uwzględnia bowiem kosztów nagrobków oraz innych wydatków dodatkowych, które stanowią niemal50% całkowitych wydatków rodzin.
## Podsumowanie
Decyzja Sejmu to krok w stronę odbudowy bezpieczeństwa socjalnego Polaków, ale nie rozwiązuje systemowych problemów związanych ze wsparciem dla rodzin dotkniętych stratą bliskich osób. W obliczu starzejącego się społeczeństwa (prognozy wskazują na spadek liczby ludności o7 mln do2060 roku) potrzebna jest szersza reforma systemu wsparcia społecznego, która połączy pomoc państwa ze zwiększoną edukacją finansową obywateli.
Inspirujące jest widzieć tę zmianę jako moment solidarności społecznej i odpowiedzialności za wspólne tworzenie systemu wsparcia odpowiadającego na rzeczywiste potrzeby ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Zachęcamy wszystkich obywateli do aktywnego angażowania się w procesy decyzyjne dotyczące przyszłości systemu wsparcia socjalnego w Polsce oraz do uczestnictwa w debatach publicznych dotyczących reform tego systemu tak, aby był on bardziej adekwatny do zmieniających się warunków życia i ekonomicznych wyzwań współczesności.
