Czy internet, jakiego znamy, stoi u progu rewolucyjnych zmian? Polska znalazła się w centrum unijnego sporu prawnego z powodu niewdrożenia Aktu o usługach cyfrowych (DSA), kluczowego aktu regulującego bezpieczeństwo i przejrzystość w sieci. Komisja Europejska pozwała Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE za brak wyznaczenia krajowego koordynatora ds. usług cyfrowych, co może mieć dalekosiężne konsekwencje dla internautów oraz całego rynku cyfrowego w Polsce już w 2025 roku.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są konsekwencje niewdrożenia Aktu o usługach cyfrowych w Polsce? | Polska ryzykuje wysokie kary finansowe i utrudnienia w egzekwowaniu praw użytkowników internetu. |
| Jakie są skutki prawne skargi Komisji Europejskiej na Polskę TSUE DSA? | TSUE może nałożyć na Polskę grzywny sięgające 4% PKB oraz wymusić powołanie koordynatora z pełnymi uprawnieniami. |
| Jak działa mechanizm skargowy dla polskich użytkowników internetu według DSA? | Użytkownicy mogą zgłaszać nielegalne treści, lecz brak krajowego regulatora wydłuża czas reakcji i utrudnia egzekwowanie prawa. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące pozwu Polski o niewdrożenie Aktu o usługach cyfrowych?
7 maja 2025 roku Komisja Europejska skierowała do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargę przeciwko Polsce wraz z czterema innymi państwami członkowskimi. Głównym zarzutem jest niewywiązanie się z obowiązku wyznaczenia koordynatora ds. usług cyfrowych oraz nieprzyznanie mu odpowiednich uprawnień egzekucyjnych przed kluczowym terminem 17 lutego 2024 roku. Podczas gdy inne kraje powołały takie instytucje, Polska jako jedyna nie ustanowiła żadnej jednostki nadzorczej, co stanowi naruszenie art. 49 rozporządzenia DSA.
Akt o usługach cyfrowych to rozporządzenie bezpośrednio stosowane w UE, które wymaga od państw członkowskich nie tylko implementacji przepisów, ale także stworzenia struktur nadzoru. Brak koordynatora oznacza praktyczne utrudnienia w monitorowaniu i egzekwowaniu przepisów na poziomie krajowym. W przypadku negatywnego wyroku TSUE Polska może zostać obciążona karami finansowymi sięgającymi nawet 4% rocznego PKB, co przy obecnym wzroście gospodarczym oznacza kwoty rzędu setek miliardów złotych oraz karami okresowymi wynoszącymi kilkaset tysięcy złotych dziennie.
Brak lokalnego regulatora przekłada się również na wzrost ryzyka prawnego dla platform cyfrowych działających w Polsce. Użytkownicy mają obecnie ograniczone możliwości składania skarg bezpośrednio do polskiego organu, co opóźnia reakcję i skuteczność działań wobec nielegalnych treści czy naruszeń.
Dlaczego Akt o usługach cyfrowych jest przełomowy dla regulacji internetowych w UE?
Akt o usługach cyfrowych (DSA), przyjęty przez Parlament Europejski w październiku 2022 roku, stanowi fundament unijnej strategii cyfrowej nakierowanej na stworzenie bezpiecznej i transparentnej przestrzeni online. Jego celem jest zwalczanie nielegalnych treści takich jak mowa nienawiści czy fałszywe reklamy, a także zwiększenie przejrzystości działania algorytmów rekomendacyjnych stosowanych przez platformy cyfrowe.
DSA nakłada obowiązki m.in. oznaczania treści politycznych i reklamowych, zakazuje targetowania reklam skierowanych do osób poniżej 18 roku życia oraz wymaga sprawnego mechanizmu zgłaszania nielegalnych materiałów z gwarancją odpowiedzi w ciągu 24 godzin. Wprowadza też nowe standardy ochrony użytkowników oraz wymusza większą odpowiedzialność platform za publikowane treści.
Porównując stopień implementacji DSA między państwami UE, Polska pozostaje na końcu stawki. Niemcy już rok temu utworzyły Federalny Urząd ds. Mediów Cyfrowych, a Francja powołała niezależny organ regulacyjny zajmujący się nadzorem nad mediami cyfrowymi. Tymczasem polski projekt ustawy implementacyjnej utknął na etapie rządowych konsultacji i stałego komitetu Rady Ministrów, głównie z powodu sporów wokół zakresu kompetencji regulatora oraz kwestii wolności słowa.
Jakie perspektywy rysują się dla polskiej administracji i rynku digitalnego po pozwie KE?
W świetle ostatnich wydarzeń polska administracja stoi przed koniecznością intensyfikacji prac legislacyjnych nad wdrożeniem DSA. Ministerstwo Cyfryzacji zapowiada uchwalenie ustawy jeszcze przed końcem 2025 roku, jednak opóźnienie zwiększa ryzyko dotkliwych sankcji finansowych oraz presję polityczną ze strony Brukseli. Możliwe jest też żądanie zabezpieczenia finansowego na czas trwania postępowania przed TSUE.
Długoterminowo brak implementacji może osłabić pozycję Polski w negocjacjach unijnych dotyczących kolejnych regulacji technologicznych, takich jak akty prawne dotyczące sztucznej inteligencji czy cyberbezpieczeństwa (np. dyrektywa NIS2). Komisja już teraz sygnalizuje obawy co do zdolności administracyjnych Polski do skutecznego nadzoru nad rynkiem cyfrowym.
Interesującym paradoksem jest fakt, że mimo braku krajowego koordynatora DSA pozostaje bezpośrednio stosowany – polscy internauci mogą więc nadal kierować skargi bezpośrednio do Komisji Europejskiej. Jednakże praktyczna egzekucja praw jest znacznie trudniejsza i mniej efektywna bez lokalnej instytucji kontrolnej, co potwierdziły opóźnione interwencje KE podczas kampanii wyborczej w 2024 roku dotyczące dezinformacji.
W jaki sposób pozew KE wpłynie na codzienne życie internautów i przedsiębiorców w Polsce?
Dla przeciętnego użytkownika internetu kluczowe będą zmiany związane z oznaczaniem treści politycznych oraz reklamowych – platformy będą zobowiązane jasno informować o źródle finansowania postów. Istotna będzie też ochrona najmłodszych użytkowników: od początku 2026 roku planowany jest całkowity zakaz profilowania reklam skierowanych do osób poniżej osiemnastego roku życia.
Mechanizm skargowy zostanie uproszczony dzięki powołaniu krajowego regulatora – obecnie zgłoszenia muszą być kierowane do Komisji Europejskiej przez formularze dostępne tylko po angielsku lub innych językach urzędowych UE, co ogranicza dostępność dla wielu Polaków. Badania CBOS z marca 2025 roku pokazują, że aż 62% Polaków zetknęło się z treściami naruszającymi przepisy DSA, ale tylko niewielka część wie, jak je skutecznie zgłaszać.
Dla przedsiębiorców opóźnienia w implementacji oznaczają ryzyko podwójnej jurysdykcji – firmy działające na polskim rynku mogą być karane zarówno przez Komisję Europejską, jak i przyszłego krajowego regulatora za te same naruszenia. Przykład TikToka, który zapłacił rekordową karę 420 mln euro za złamanie przepisów DSA w innych krajach UE w 2024 roku, pokazuje skalę potencjalnych konsekwencji finansowych nawet dla największych podmiotów.
Spór wokół implementacji Aktu o usługach cyfrowych to nie tylko kwestia formalna – to test zdolności Polski do adaptacji nowoczesnych regulacji technologicznych i uczestnictwa w jednolitym rynku cyfrowym Unii Europejskiej. Obecna sytuacja ujawnia napięcia między potrzebą ochrony obywateli a wyzwaniami legislacyjnymi i politycznymi związanymi z regulacją internetu.
Czy Polska jest gotowa na nową erę odpowiedzialności w internecie? Szybkie dostosowanie się do wymogów DSA będzie świadectwem gotowości kraju do aktywnego uczestnictwa w kształtowaniu przyszłości europejskiej przestrzeni cyfrowej oraz ochrony swoich obywateli przed zagrożeniami online.
