Choroby cywilizacyjne, takie jak cukrzyca, nowotwory czy schorzenia układu krążenia, stanowią coraz poważniejsze wyzwanie zdrowotne w Polsce, dotykając coraz młodsze pokolenia. W odpowiedzi na ten problem Narodowy Fundusz Zdrowia wprowadza od 5 maja 2025 roku program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”. Inicjatywa ta umożliwi każdej osobie powyżej 20. roku życia skorzystanie z kompleksowych badań profilaktycznych o wartości do 500 zł. Nowy program ma na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób przewlekłych poprzez wczesną diagnostykę i indywidualne planowanie opieki zdrowotnej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kto może skorzystać z programu „Moje zdrowie”? | Program jest dostępny dla wszystkich osób powyżej 20. roku życia, bez względu na stan zdrowia. |
| Jakie badania profilaktyczne obejmuje program? | Pakiet badań obejmuje m.in. morfologię, lipidogram, TSH, glukozę, badania specyficzne dla płci oraz ocenę zdrowia psychicznego u seniorów. |
| Jak skorzystać z programu i gdzie wykonać badania? | Wystarczy zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta (IKP), wypełnić ankietę i odebrać skierowanie na badania realizowane w placówkach współpracujących z NFZ. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty o programie „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”
Program „Moje zdrowie” to największa zmiana w polskiej profilaktyce zdrowotnej od czasu wprowadzenia „Profilaktyki 40 PLUS”. Od maja 2025 roku uprawnione do korzystania z kompleksowego bilansu zdrowia są osoby od 20. roku życia – znacznie wcześniej niż dotychczasowa granica wieku wynosząca 40 lat. Program obejmuje około 30 milionów osób, które będą mogły wykonywać badania co pięć lat (dla osób do 59 lat) oraz co trzy lata (dla seniorów).
Zakres badań jest szeroki i dostosowany do wieku oraz płci uczestników. W pakiecie znajdują się podstawowe testy laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, lipidogram, glukoza czy oznaczenie hormonów tarczycy (TSH). Kobiety mają dostęp m.in. do cytologii na podłożu płynnym oraz testu HPV wysokiego ryzyka – badania kluczowego dla wykrywania raka szyjki macicy. Mężczyźni mogą wykonać między innymi bezpłatne badanie PSA całkowitego oceniające ryzyko raka prostaty.
Nowością jest także uwzględnienie oceny zdrowia psychicznego i funkcji poznawczych u osób starszych, co odpowiada rosnącemu znaczeniu profilaktyki chorób neurodegeneracyjnych i depresji. Całość świadczeń wyceniona jest na kwotę od około 230 do nawet 500 zł w zależności od zakresu badań i grupy wiekowej.
Na realizację programu Narodowy Fundusz Zdrowia przeznaczył blisko 9,7 miliarda złotych na najbliższe dziesięć lat. W samym roku rozpoczęcia działania projektu budżet wynosi ponad 336 milionów złotych. Środki te mają pokryć zarówno koszty badań laboratoryjnych, jak i opracowanie indywidualnych planów zdrowotnych dla pacjentów.
Kontekst reformy – dlaczego rozszerzenie profilaktyki jest kluczowe?
Profilaktyka zdrowotna w Polsce od lat borykała się z ograniczeniami wiekowymi oraz niskim poziomem wykorzystania dostępnych świadczeń. Program „Profilaktyka 40 PLUS”, uruchomiony w 2021 roku, objął około czterech milionów osób powyżej czterdziestego roku życia – to zaledwie jedna piąta uprawnionych. Tymczasem statystyki pokazują, że choroby cywilizacyjne zaczynają dotykać Polaków znacznie wcześniej. Przykładowo nadciśnienie tętnicze diagnozuje się już u ponad jednej czwartej osób przed ukończeniem 35 lat.
Rozszerzenie zakresu wiekowego programem „Moje zdrowie” wpisuje się w światowe trendy prewencji chorób przewlekłych. Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla efektywność inwestycji w badania przesiewowe: każdy wydany złoty na profilaktykę generuje wielokrotność oszczędności związanych z leczeniem późniejszych powikłań.
Dodatkowo program wzmacnia powiązane inicjatywy prozdrowotne, jak refundacja testów HPV i cytologii dla kobiet od marca 2025 roku czy rozszerzenie uprawnień pielęgniarek do zlecania badań laboratoryjnych od maja tego samego roku. To kompleksowe podejście ma zwiększyć dostępność diagnostyki i poprawić efektywność systemu opieki medycznej.
Perspektywy realizacji i wyzwania programu
Z jednej strony eksperci medyczni pozytywnie oceniają potencjał nowego programu „Moje zdrowie”. Wczesne wykrywanie chorób takich jak rak piersi czy rak prostaty pozwoli zwiększyć skuteczność leczenia i zmniejszyć śmiertelność nawet o kilkadziesiąt procent w kolejnych latach. W krótkim terminie spodziewany jest wzrost liczby rozpoznań we wczesnych stadiach choroby o około 30%, a średnioterminowo prognozuje się spadek umieralności z powodu schorzeń sercowo-naczyniowych o blisko 15%.
Z drugiej strony pojawiają się obawy dotyczące stabilności finansowania oraz zdolności systemu opieki zdrowotnej do obsłużenia tak dużej liczby pacjentów objętych programem. W budżecie NFZ na rok rozpoczęcia projektu przeznaczono nieco poniżej jednego procenta wszystkich środków funduszu, co według niektórych specjalistów może być niewystarczające przy rosnącym zapotrzebowaniu na usługi diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne.
Logistycznym wyzwaniem będzie także sprawna organizacja badań i terminowa realizacja skierowań w placówkach medycznych oraz laboratoriach współpracujących z NFZ. Sukces programu zależy również od skutecznej edukacji społeczeństwa i zachęcenia młodszych dorosłych do regularnego korzystania z profilaktyki.
Jak skorzystać z programu? Przewodnik dla pacjentów
Aby skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych oferowanych przez program „Moje zdrowie”, należy przede wszystkim posiadać konto na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP). Po zalogowaniu się pacjent wypełnia ankietę dotyczącą stylu życia oraz czynników ryzyka wystąpienia chorób przewlekłych. Na tej podstawie lekarz rodzinny wystawia indywidualne skierowanie na odpowiedni zestaw badań.
Badania można wykonać w dowolnym laboratorium lub placówce medycznej współpracującej z NFZ na terenie całego kraju. Ważnym udogodnieniem jest możliwość skorzystania z pakietu co pięć lat dla osób młodszych oraz co trzy lata dla seniorów, co pozwala monitorować stan zdrowia regularnie i reagować we właściwym czasie.
Program oferuje także mniej standardowe badania profilaktyczne, takie jak oznaczenie lipoproteiny (a) – czynnika genetycznego zwiększającego ryzyko zawału serca – które można wykonać raz w życiu bez dodatkowych kosztów. Osoby ze wskazaniami do pomocy psychologicznej otrzymają vouchery na konsultacje terapeutyczne bez konieczności ponoszenia opłat.
Dzięki temu programowi przeciętny trzydziestolatek może zaoszczędzić nawet do 500 zł co pięć lat na podstawowych badaniach diagnostycznych oraz uzyskać kompleksową ocenę swojego stanu zdrowia bez wychodzenia z domu czy potrzeby wielokrotnych wizyt lekarskich.
Podsumowanie
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to przełomowa inicjatywa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniająca podejście do profilaktyki chorób cywilizacyjnych w Polsce. Dzięki niemu miliony Polaków już od ukończenia dwudziestego roku życia mogą korzystać z szerokiego pakietu bezpłatnych badań przesiewowych o wartości nawet do pół tysiąca złotych. To szansa na lepsze monitorowanie stanu zdrowia i wcześniejsze wykrywanie zagrożeń medycznych.
Jak podkreśla dr Anna Nowakowska z Instytutu Zdrowia Publicznego: „Regularne badania przesiewowe u młodych dorosłych mogą zmniejszyć liczbę przedwczesnych zgonów nawet o 40% w ciągu najbliższej dekady”. Sukces tego projektu zależy jednak od zaangażowania samych pacjentów oraz sprawnej organizacji systemu opieki medycznej.
Zachęcamy wszystkich Czytelników do aktywnego korzystania z nowych możliwości profilaktycznych dostępnych już od maja 2025 roku – bo inwestycja we własne zdrowie to najlepsza decyzja każdego dnia.
