| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie zarzuty postawił UOKiK wobec Radaway? | UOKiK zarzuca Radaway ustalanie cen minimalnych, nadużywanie pozycji dominującej i ograniczanie konkurencji na rynku łazienkowym. |
| Jakie konsekwencje prawne grożą Radaway i jej dyrektorowi handlowemu? | Spółce grozi kara do 10% rocznego obrotu, a dyrektorowi grzywna do 2 mln zł za udział w praktykach antykonkurencyjnych. |
| Jak postępowanie przeciwko Radaway wpłynie na ceny wyposażenia łazienek? | Praktyki firmy mogły zawyżać ceny produktów nawet o 15-20%, co przekłada się na wyższe koszty remontów dla konsumentów. |
Łazienka to jedno z najważniejszych pomieszczeń w każdym domu – miejsce codziennej higieny, relaksu i regeneracji. W związku z tym decyzje podejmowane przez producentów wyposażenia łazienkowego mają bezpośredni wpływ na jakość życia oraz budżet tysięcy gospodarstw domowych. W ostatnich miesiącach Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) postawił zarzuty spółce Radaway, jednemu z czołowych producentów kabin prysznicowych w Polsce. Zarzuty dotyczą praktyk cenowych, które mogły podnieść koszty remontów dla konsumentów oraz zaburzyć konkurencję na rynku. Sprawa ta jest przykładem szerszego problemu dotyczącego regulacji cen minimalnych i ochrony konsumentów w sektorze wyposażenia łazienek.
Spis treści:
Kontekst historyczny i znaczenie rynku łazienkowego w Polsce
Rynek wyposażenia łazienek w Polsce od lat dynamicznie rośnie i obecnie jest wart ponad 5 miliardów złotych rocznie. Obejmuje on szeroki asortyment produktów: od baterii i kabin prysznicowych po brodziki, wanny oraz różnorodne akcesoria. Rozwój tego sektora jest napędzany zarówno boomem mieszkaniowym, jak i zmieniającymi się preferencjami konsumentów, którzy coraz częściej stawiają na nowoczesny design i funkcjonalność swoich łazienek. Firma Radaway, założona w 2010 roku, szybko zdobyła znaczącą pozycję na rynku dzięki innowacyjnym rozwiązaniom takim jak powłoka EasyClean ułatwiająca utrzymanie czystości kabin prysznicowych. Do 2025 roku kontrolowała około 15% segmentu kabin prysznicowych w Polsce, współpracując zarówno z tradycyjnymi sklepami stacjonarnymi, jak i platformami internetowymi.
Ewolucja polityki cenowej Radaway
Analiza dokumentów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazuje, że od 2016 roku Radaway wdrożył strategię ustalania cen minimalnych dla swoich produktów, zwłaszcza kabin prysznicowych. Firma wysyłała do dystrybutorów szczegółowe cenniki z jasno określonym zakazem sprzedaży poniżej ustalonych poziomów cenowych. Dodatkowo kontrolowała promocje oferowane przez partnerów handlowych, między innymi poprzez ograniczenia dotyczące darmowej wysyłki czy instalacji. Dystrybutorzy naruszający te zasady byli karani sankcjami – od zmniejszenia rabatów po całkowite zerwanie współpracy. Co więcej, Radaway koordynował działania pomiędzy dystrybutorami, którzy wzajemnie zgłaszali przypadki nieprzestrzegania polityki cenowej.
Taka jednolita polityka cenowa spowodowała sztuczne ujednolicenie ofert na rynku. Przykładowo, cena popularnej kabiny prysznicowej Essenza o wymiarach 90×90 cm utrzymywała się stabilnie na poziomie 2499 zł przez kilka lat niezależnie od kanału sprzedaży czy lokalizacji sklepu internetowego. To utrudniało konsumentom porównywanie ofert i wybór najkorzystniejszej opcji.
Mechanizmy naruszeń i dowody w postępowaniu
Postępowanie przeciwko Radaway rozpoczęło się oficjalnie w sierpniu 2023 roku po przeszukaniach przeprowadzonych w kilkunastu lokalizacjach związanych ze spółką oraz jej partnerami handlowymi. UOKiK zgromadził obszerne materiały dowodowe obejmujące korespondencję mailową zawierającą instrukcje dotyczące polityki cenowej oraz nagrania rozmów menedżerów z dystrybutorami, w których padały groźby ograniczenia dostaw lub zerwania współpracy wobec tych, którzy oferowali produkty poniżej ustalonych cen.
Dowody wykazały także praktyczne efekty tych działań: analiza porównawcza wykazała niemal całkowity brak różnic cenowych między kanałami sprzedaży – różnice nie przekraczały zwykle dwóch procent. W maju 2025 roku UOKiK formalnie przedstawił spółce oraz jej dyrektorowi handlowemu zarzuty dotyczące m.in. ustalania wertykalnych cen odsprzedaży (tzw. RPM), tworzenia barier dla pasywnej sprzedaży transgranicznej oraz nadużywania pozycji dominującej na rynku kabin prysznicowych.
Rola dyrektora handlowego
Zarzuty wobec dyrektora handlowego koncentrują się na jego aktywnym nadzorze nad realizacją polityki cenowej – zatwierdzaniu rabatów oraz bezpośrednim kontaktowaniu się z dystrybutorami naruszającymi zasady. Według zeznań pracowników, menedżer ten nakazał wstrzymanie dostaw dla trzech sklepów internetowych oferujących usługi dodatkowe takie jak darmowa instalacja kabin prysznicowych.
Konsekwencje prawne i ekonomiczne
Sankcje dla przedsiębiorstw
Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów, za praktyki antykonkurencyjne grozi kara finansowa do wysokości 10% rocznego obrotu przedsiębiorstwa. W przypadku Radaway oznacza to potencjalną karę sięgającą nawet 12 milionów złotych bazując na przychodach firmy za rok 2024 wynoszących około 120 milionów złotych. Jednakże UOKiK zazwyczaj stosuje zasadę proporcjonalności – przykładowo podobna firma Oltens została ukarana kwotą odpowiadającą około 8% jej obrotu.
Odpowiedzialność osobista menedżerów
Dyrektor handlowy może zostać ukarany grzywną do dwóch milionów złotych za udział w praktykach antymonopolowych. W precedensowym wyroku dotyczącym branży AGD sąd wymierzył menedżerowi karę ponad miliona złotych za podobne naruszenia prawa konkurencji.
Skutki dla konsumentów
Eksperci rynku wskazują, że praktyki ustalania cen minimalnych przez Radaway mogły podnosić ceny produktów nawet o 15-20%. Dla przeciętnego gospodarstwa domowego planującego remont łazienki oznaczało to dodatkowe wydatki rzędu kilku tysięcy złotych – szacunkowo od trzech do pięciu tysięcy złotych więcej niż przy swobodnej konkurencji rynkowej.
Kontekst branżowy: inne postępowania UOKiK
Sprawa Radaway wpisuje się w szerszy trend wzmożonej aktywności Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wobec praktyk antykonkurencyjnych w branży budowlanej i wyposażenia wnętrz. Przykłady innych firm ukaranych lub objętych postępowaniami to:
– Oltens (2025) – kara blisko 9,6 mln zł za ustalanie cen baterii łazienkowych.
– Dahua Technology (2023) – sankcja w wysokości 14 mln zł za kontrolowanie cen sprzętu monitoringu.
– CNH Industrial (2025) – prowadzone postępowanie dotyczące dystrybutorów maszyn rolniczych.
W latach 2020-2025 UOKiK nałożył kary finansowe przekraczające 480 mln zł za naruszenia prawa konkurencji, z czego niemal jedna czwarta dotyczyła sektora budowlanego.
Perspektywy prawne i ekonomiczne dla Radaway
Radaway ma obecnie trzydzieści dni na przedstawienie swoich wyjaśnień wobec zarzutów. Jeśli te zostaną odrzucone lub uznane za niewystarczające, sprawa zostanie skierowana do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, gdzie rozstrzygnięcie może nastąpić najwcześniej w roku 2026 ze względu na złożoność materiału dowodowego.
Wśród możliwych scenariuszy znajduje się zawarcie ugody z UOKiK – co może wiązać się ze zmianą polityki cenowej firmy oraz obniżeniem kary finansowej. Istnieje także możliwość skorzystania z programu łagodzenia kar poprzez ujawnienie dodatkowych informacji mogących pomóc urzędowi w dochodzeniu innych naruszeń. Alternatywnie firma może podjąć walkę prawną przed sądem, jednak wiąże się to z ryzykiem wysokich kosztów procesowych oraz długotrwałym sporem sądowym.
Podsumowanie i rekomendacje
Sprawa zarzutów UOKiK wobec Radaway jest sygnałem alarmowym dla całego rynku wyposażenia łazienek w Polsce. Konsolidacja sprzedaży online sprawia, że duże platformy mają coraz większą kontrolę nad dostępnością produktów i ich cenami. Brak przejrzystości ofert cenowych utrudnia konsumentom racjonalne wybory zakupowe oraz sprzyja stosowaniu praktyk antykonkurencyjnych przez producentów i dystrybutorów.
Aby poprawić sytuację rynkową oraz ochronić prawa konsumentów, UOKiK rekomenduje wdrożenie mechanizmów takich jak obowiązek udostępniania danych historycznych o cenach sprzedawcom internetowym oraz stworzenie branżowego rejestru umów dystrybucyjnych. Kluczowa jest również edukacja klientów poprzez kampanie informacyjne zachęcające do porównywania ofert przed zakupem.
Postępowanie przeciwko Radaway może stać się przełomowym precedensem dotyczącym egzekwowania zakazu ustalania cen minimalnych (RPM) w erze cyfrowej gospodarki opartej na dynamicznym ustalaniu cen przez algorytmy. To wyzwanie nie tylko dla regulatora czy producenta, ale przede wszystkim dla każdego konsumenta dokonującego wyboru wyposażenia swojej łazienki.
Zachęcamy do świadomego podejścia do zakupów online oraz korzystania z dostępnych narzędzi porównujących ceny – dzięki temu można uniknąć niekorzystnych skutków praktyk antykonkurencyjnych i realnie oszczędzić podczas remontu lub modernizacji swojej łazienki.
