Od 5 maja 2025 roku w Polsce rusza nowy program profilaktyczny „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który oferuje każdemu Polakowi powyżej 20. roku życia świadczenie na badania profilaktyczne o wartości do 500 zł. Inicjatywa ta ma na celu ułatwienie dostępu do szerokiego zakresu badań diagnostycznych, które pozwolą na wczesne wykrywanie chorób i poprawę stanu zdrowia społeczeństwa. Finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) program zastąpi dotychczasowy system „Profilaktyka 40 Plus”, rozszerzając grupę uprawnionych i wzbogacając zakres badań.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kto może skorzystać z programu „Moje zdrowie”? | Program jest dostępny dla wszystkich Polaków powyżej 20. roku życia, z różną częstotliwością badań zależną od wieku. |
| Jakie badania obejmuje świadczenie 500 zł? | Pakiet zawiera m.in. morfologię, badania glukozy, TSH, PSA, ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego oraz badania przesiewowe na depresję i zaburzenia poznawcze. |
| Jak skorzystać z programu? | Rejestracja odbywa się przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), gdzie można wybrać placówkę i pobrać skierowanie na badania. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Koszty, zakres i logistyka programu
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to kompleksowa inicjatywa, która ma objąć około 30 milionów Polaków powyżej 20. roku życia. W zależności od wieku beneficjenta częstotliwość wykonywania badań będzie różna: osoby między 20 a 49 rokiem życia będą mogły korzystać z pakietu co pięć lat, natomiast osoby starsze niż 49 lat – co trzy lata. Wartość pakietu badań wynosi od około 230 zł do maksymalnie 500 zł, uzależniona od indywidualnych czynników takich jak wiek, płeć oraz stan zdrowia.
Na realizację programu w pierwszym roku przeznaczono budżet w wysokości ponad 336 milionów złotych, a w kolejnych latach kwota ta ma rosnąć. Finansowanie zapewnia Narodowy Fundusz Zdrowia, który współpracuje z placówkami podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oraz laboratoriami diagnostycznymi wpisanymi do rejestru Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych (KRDL). Ministerstwo Zdrowia z Izabelą Leszczyną na czele podkreśla znaczenie tego przedsięwzięcia dla wyrobienia u Polaków nawyku regularnego monitorowania stanu zdrowia.
Pakiet badań dostępny w ramach świadczenia obejmuje szeroki zakres analiz laboratoryjnych takich jak morfologia krwi, pomiar poziomu glukozy i kreatyniny, testy przesiewowe na krew utajoną w kale wskazujące na ryzyko raka jelita grubego czy oznaczenia hormonów tarczycy (TSH) oraz antygenu PSA u mężczyzn. Ponadto uwzględniono ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego według skali SCORE oraz po raz pierwszy w programach rządowych – badania przesiewowe dotyczące depresji i zaburzeń poznawczych u osób powyżej sześćdziesiątego roku życia.
Wyniki badań będą automatycznie udostępniane pacjentom poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), co znacząco ułatwi ich monitorowanie przez lekarzy oraz eliminację konieczności posiadania papierowych dokumentów medycznych.
Kontekst: Dlaczego ten program jest przełomowy?
Nowy program profilaktyczny stanowi naturalną kontynuację i rozszerzenie działań rozpoczętych w ramach wcześniejszego projektu „Profilaktyka 40 Plus”, który funkcjonował od 2021 do początku 2025 roku i objął ponad cztery miliony osób. Jego zasadniczą wadą była ograniczona grupa docelowa – osoby powyżej czterdziestego roku życia – oraz stosunkowo wąski zakres badań. Ministerstwo Zdrowia zauważa, że dotychczasowe rozwiązania nie sprzyjały kompleksowej ocenie stanu zdrowia pacjentów.
Inspiracją dla obecnego modelu były pilotażowe działania realizowane w ramach projektu POZ PLUS z 2018 roku w Gdańsku, które pokazały korzyści wynikające z regularnych bilansów zdrowotnych u dorosłych pacjentów. Program wpisuje się także w szersze trendy światowej ochrony zdrowia, gdzie profilaktyka i digitalizacja usług medycznych odgrywają coraz większą rolę.
Integracja z Internetowym Kontem Pacjenta umożliwia personalizację zakresu badań poprzez ankietę uwzględniającą styl życia oraz obciążenia genetyczne pacjenta. Po raz pierwszy w ramach państwowego programu profilaktycznego uwzględniono też ocenę kondycji psychicznej oraz ryzyka uzależnień, co jest zgodne z nowoczesnym podejściem do zdrowia publicznego.
W porównaniu do innych krajów europejskich Polska idzie śladem państw skandynawskich takich jak Szwecja czy Finlandia, gdzie podobne bilanse zdrowia są standardem już od wielu lat. W przeciwieństwie do brytyjskiego NHS Health Check adresowanego do osób między 40 a 74 rokiem życia polski program nie przewiduje górnej granicy wieku uczestników, co czyni go bardziej inkluzywnym i dostosowanym do potrzeb starzejącego się społeczeństwa.
Perspektywy: Szanse i wyzwania
Mimo entuzjazmu wobec programu pojawiają się również głosy krytyczne i wyzwania organizacyjne. Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych alarmuje o marginalizacji roli diagnostów w procesie interpretacji wyników badań, co ich zdaniem może prowadzić do obniżenia jakości usług medycznych. Rada podkreśla konieczność uwzględnienia kompetencji specjalistów laboratoriów przy wdrażaniu programu.
Z kolei niezależni eksperci zwracają uwagę na możliwe niedoszacowanie kosztów realizacji całego przedsięwzięcia. Wskazują oni, że faktyczne wydatki mogą przekroczyć planowane przez rząd kwoty nawet kilkukrotnie ze względu na duże zainteresowanie pacjentów oraz konieczność obsługi zwiększonego ruchu diagnostycznego.
Pojawiły się także obawy dotyczące potencjalnej naddiagnostyki – szczególnie w przypadku wykonywania testów takich jak TSH czy PSA u osób bez objawów klinicznych. Nadmiar badań może prowadzić do niepotrzebnego niepokoju pacjentów lub zbędnych interwencji medycznych.
Z drugiej strony spodziewane korzyści są znaczne: krótkoterminowo przewiduje się wzrost liczby wizyt w placówkach POZ nawet o kilka milionów rocznie, co wymaga odpowiedniego przygotowania systemu opieki zdrowotnej. Średnioterminowo regularne badania mogą przyczynić się do wykrywania chorób we wczesnym stadium i zmniejszenia kosztów leczenia zaawansowanych schorzeń nawet o kilkadziesiąt procent.
Zainteresowania czytelników: Co to oznacza dla Ciebie?
Dla każdego dorosłego Polaka program „Moje zdrowie” oznacza przede wszystkim łatwiejszy dostęp do bezpłatnej diagnostyki o wysokiej wartości finansowej – pakiet badań obejmuje podstawowe analizy krwi i moczu oraz specjalistyczne testy dostosowane do wieku i płci pacjenta. Rejestracja na badania odbywa się wygodnie przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), gdzie można wybrać najdogodniejszą placówkę POZ lub laboratorium diagnostyczne współpracujące z NFZ.
Dzięki temu rozwiązaniu pacjent oszczędza czas – wszystkie niezbędne testy wykonuje podczas jednej wizyty bez potrzeby umawiania osobnych konsultacji czy skierowań. Poza tym po otrzymaniu wyników automatycznie generowany jest indywidualny plan prozdrowotny zawierający zalecenia dotyczące stylu życia, diety czy szczepień ochronnych.
Ciekawostką jest fakt refundowania również bardziej zaawansowanych badań genetycznych takich jak testy aCGH czy Real-Time PCR stosowane m.in. w diagnostyce wad wrodzonych czy nowotworów – dotąd kosztownych i dostępnych głównie prywatnie. Program zwraca uwagę także na profilaktykę senioralną poprzez ocenę funkcji poznawczych u osób po sześćdziesiątce, co ma pomóc we wczesnym wykrywaniu choroby Alzheimera lub innych zaburzeń neurologicznych.
Dla przeciętnego użytkownika oznacza to brak konieczności ponoszenia wydatków rzędu kilkuset złotych na podstawową diagnostykę oraz możliwość szybszego reagowania na pojawiające się problemy zdrowotne. Przykładowo kobieta po trzydziestce może zaoszczędzić nawet około 500 zł dzięki bezpłatnemu pakietowi obejmującemu morfologię, poziom glukozy czy TSH, a mężczyzna po pięćdziesiątce dodatkowo otrzyma dostęp do testu PSA oraz kolonoskopii finansowanych ze środków publicznych.
Podsumowanie: Dlaczego warto być na bieżąco ze swoim zdrowiem?
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to największa reforma profilaktyki medycznej od lat w Polsce. Dzięki niemu każdy dorosły obywatel będzie mógł regularnie korzystać z szerokiego pakietu badań laboratoryjnych bez ponoszenia kosztów osobistych. To szansa na zmianę podejścia do opieki zdrowotnej – od reaktywnej leczenia chorób do aktywnej profilaktyki i dbałości o własne ciało.
Regularne badania pozwalają wykrywać schorzenia we wczesnym stadium, kiedy leczenie jest skuteczniejsze i mniej obciążające dla pacjenta oraz całego systemu ochrony zdrowia. Historia wielu osób pokazuje, że dzięki profilaktyce udało się uniknąć poważnych konsekwencji chorób przewlekłych lub nowotworowych.
Zachęcamy więc wszystkich Polaków powyżej dwudziestego roku życia nie odkładać dbania o swoje zdrowie na później i już teraz zaplanować swój udział w programie „Moje zdrowie”. To inwestycja nie tylko w własne życie i komfort codzienny, ale także krok ku zdrowszej przyszłości całego społeczeństwa.
