Czy repolonizacja Santandera w Polsce stanie się przełomowym wydarzeniem na rynku bankowym w 2025 roku? Negocjacje dotyczące sprzedaży udziałów hiszpańskiego banku otwierają przed polskim sektorem finansowym nowe możliwości zwiększenia udziału rodzimego kapitału. W obliczu dynamicznych zmian i rosnącej presji regulacyjnej, przyszłość trzeciego największego banku w Polsce stoi pod znakiem zapytania, a klienci już zastanawiają się, jak wpłyną na nich planowane zmiany.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są scenariusze repolonizacji Santandera w Polsce 2025? | Dwa główne scenariusze to sojusz PZU-Pekao z Erste oraz giełdowa repolonizacja bez kosztów. |
| Jaki jest wpływ sprzedaży udziałów Santandera na polski sektor bankowy? | Zmniejszy udział kapitału zagranicznego z 45% do 33%, wzmacniając pozycję rodzimego kapitału. |
| Jakie są potencjalne konsekwencje przejęcia Santandera przez Erste Group dla klientów? | Mogą pojawić się zmiany w opłatach oraz ryzyko spadku jakości usług cyfrowych. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące negocjacji i kluczowi gracze w repolonizacji Santandera?
Negocjacje między Banco Santander a Erste Group Bank AG osiągnęły punkt krytyczny pod koniec kwietnia 2025 roku. Przedmiotem rozmów jest sprzedaż 49% udziałów w Santander Bank Polska, wycenianych na około 7,3 mld euro, co odpowiada aż siedemnastokrotności prognozowanego zysku netto banku za ten rok. Hiszpański właściciel kontroluje obecnie dwie trzecie akcji, a wartość rynkowa banku przekracza 50 mld zł przy aktywach o wartości około 260 mld zł.
Ta transakcja oznaczałaby istotne zmniejszenie udziału kapitału zagranicznego w polskim sektorze bankowym – z obecnych 45% do 33%. Dla Erste Group byłby to natychmiastowy awans na trzecie miejsce wśród polskich banków komercyjnych, zaraz po PKO BP i Pekao SA. Po stronie hiszpańskiej kluczową postacią jest Andrea Orcel, odpowiedzialny za wcześniejsze strategiczne przejęcie BZ WBK przez Santandera. Z kolei Gerhard Randa kieruje ekspansją Erste w regionie, a Andrzej Klesyk z PZU może odegrać znaczącą rolę w ewentualnym państwowym scenariuszu repolonizacji.
Jak wygląda kontekst historyczny i obecne trendy repolonizacji sektora bankowego?
Historia obecnej sytuacji sięga przejęcia BZ WBK przez Santander w 2011 roku. Wtedy PKO BP przegrał licytację o symboliczne pół złotego na akcję. Obecna wycena Santander Bank Polska jest czterokrotnie wyższa niż cena BZ WBK sprzed kilkunastu lat, co świadczy o dynamicznym rozwoju rynku i rosnącej wartości polskich aktywów finansowych. Warto zwrócić uwagę na rosnącą rentowność sektora – zwrot z kapitału (ROE) wzrósł z poziomu około 11% w 2023 roku do prognozowanych niemal 17% w bieżącym roku, głównie dzięki inwestycjom w obligacje skarbowe.
Jednocześnie marża odsetkowa (NIM) spada do poziomu około 3,6%, pod presją obniżek stóp procentowych. Rekordowe zyski sektora – ponad 42 mld zł w ubiegłym roku – pokazują jednak, że pomimo wyzwań banki radzą sobie dobrze. Porównując tę sytuację do wcześniejszych prób repolonizacji, jak sprzedaż mBanku Commerzbankowi w 2019 roku, widzimy znacznie większą skalę i wartość transakcji związanych z Santanderem.
Jakie są dwa główne scenariusze repolonizacji Santandera i ich konsekwencje?
Obecnie rozpatrywane są dwa zasadnicze scenariusze udomowienia trzeciego największego banku w Polsce. Pierwszy zakłada sojusz państwowych podmiotów – PZU i Pekao – wspierany przez Erste Group. W tym modelu konsorcjum państwowe odkupi około jednej szóstej akcji od hiszpańskiego właściciela, podczas gdy Erste przejmie prawie połowę udziałów.
Realizacja tego scenariusza wymagałaby znacznych nakładów finansowych: PZU musiałby zaangażować blisko 13 mld zł – co stanowi połowę jego rezerw kapitałowych – a Pekao wyemitować obligacje hybrydowe o wartości około ośmiu miliardów złotych. Dodatkowo potrzebna byłaby zgoda rządu na zmianę statutu PZU. Ryzykiem tego wariantu jest potencjalny spadek ratingu kredytowego PZU ze względu na zwiększone ryzyko koncentracji kapitału.
Drugi scenariusz to giełdowa repolonizacja bez angażowania nowych środków państwowych. Zakłada on fuzję Pekao z Santander Bank Polska poprzez wymianę akcji według kursu około jednego do jednego i trzech dziesiątych. W efekcie Skarb Państwa zmniejszyłby swój udział do około jednej czwartej, ale powstałby największy bank pod względem aktywów – przekraczający nawet PKO BP.
Santander otrzymałby udziały stanowiące blisko jedną piątą nowej instytucji. Ten model przypomina rozwiązania stosowane przez OTP Bank na Węgrzech i jest zgodny z unijnymi zasadami dotyczącymi pomocy publicznej, co może ułatwić jego realizację bez ryzyka sankcji ze strony Komisji Europejskiej.
Co zmieni się dla klientów Santandera i ogólnie dla Kowalskiego?
Dla przeciętnego klienta połączenie Pekao i Santandera oznacza powstanie giganta obsługującego ponad dziesięć milionów osób i kontrolującego ponad jedną czwartą rynku depozytów detalicznych. Z punktu widzenia stabilności systemu to krok pozytywny – większy bank może lepiej absorbować szoki gospodarcze i regulacyjne.
Z drugiej strony istnieje ryzyko wzrostu opłat za usługi bankowe. W ubiegłym roku Santander zarobił na prowizjach ponad 4 miliardy złotych, przewyższając Pekao o ponad miliard złotych. Konsolidacja może oznaczać ujednolicenie oferty cenowej na mniej korzystnym dla klientów poziomie.
Kolejnym aspektem jest cyfryzacja usług – Santander chwali się najwyższym w kraju odsetkiem transakcji mobilnych (86%), podczas gdy Pekao utrzymuje wynik na poziomie około 73%. Klienci obawiają się, że integracja systemów może chwilowo osłabić jakość usług cyfrowych lub ograniczyć innowacyjność oferty.
Zaskakujący jest fakt, że aż jedna czwarta zysków Santandera pochodzi obecnie nie z tradycyjnych kredytów, lecz inwestycji w obligacje skarbowe. To pokazuje specyfikę modelu biznesowego banku oraz wyzwania stojące przed przyszłym właścicielem.
Dlaczego termin zamknięcia transakcji ma kluczowe znaczenie polityczne?
Zamknięcie transakcji planowane jest przed końcem września 2025 roku. Ta data jest nieprzekraczalna ze względu na konieczność uwzględnienia ewentualnych zysków lub strat w rocznych raportach finansowych Banco Santander. Kalendarz polityczny również odgrywa tu ważną rolę – wybory parlamentarne zaplanowane na październik mogą skomplikować proces decyzyjny i spowolnić negocjacje.
Dodatkowo od początku 2026 roku wejdzie w życie nowa dyrektywa Solvency II, która ograniczy rezerwy kapitałowe PZU o około sześć miliardów złotych. To dodatkowo podkreśla potrzebę szybkiego działania, aby wykorzystać jeszcze istniejące możliwości finansowania państwowego scenariusza repolonizacji.
Historia pokazuje, że polityczne napięcia mogą być przeszkodą – podobna próba przejęcia Aliora przez Erste upadła tuż przed wyborami samorządowymi w 2012 roku.
Jak eksperci oceniają ekonomiczny sens repolonizacji Santandera?
Analizy ekspertów wskazują na napięcia między ekonomicznym pragmatyzmem a politycznymi oczekiwaniami. Marcin Materna z Banku Millennium podkreśla, że cena akcji powyżej wartości księgowej (PBV) rzędu 1,4x zaczyna być nieopłacalna dla inwestorów państwowych. Obecna oferta oscylująca wokół wskaźnika 1,7x może więc przekraczać granice racjonalności ekonomicznej.
Z kolei Stefan Kawalec z Capital Strategy zaznacza, że giełdowy model repolonizacji to jedyna forma zgodna z unijnymi regulacjami dotyczącymi pomocy publicznej. Państwowe konsorcjum musiałoby wykazać płacenie ceny rynkowej, by uniknąć zarzutów nadużycia pozycji rynkowej czy dopłat publicznych.
Analitycy przewidują również konieczność redukcji zatrudnienia – aby utrzymać wysoką rentowność połączonego banku na poziomie około 16%, trzeba będzie zwolnić nawet piętnaście procent personelu do końca 2026 roku, co oznacza ponad pięć tysięcy miejsc pracy mniej.
Repolonizacja Santandera to nie tylko kwestia finansowa czy polityczna – to strategiczna decyzja wpływająca bezpośrednio na kształt polskiego sektora bankowego oraz codzienne doświadczenia milionów klientów. W nadchodzących miesiącach obserwować będziemy rozwój sytuacji pełen napięcia między interesem narodowym a realiami rynku globalnego kapitalizmu.
