Okres, w którym banki najchętniej udzielały kredytów we frankach, przypadał na lata 2004-2008. Część kredytodawców, którzy mieli w swojej ofercie produkty waloryzowane do waluty obcej, nie funkcjonuje już na polskim rynku. Przykładem jest Deutsche Bank, którego aktywność w Polsce już od kilku lat ogranicza się do bankowości korporacyjnej. Działalność w zakresie obsługi klientów detalicznych przejął od tego banku Santander – miało to miejsce w 2018 roku. Aktywne umowy frankowe zostały jednak w portfelu Deutsche Banku, z którym sądzą się obecnie kredytobiorcy, chcąc doprowadzić do uznania umownych postanowień za nieważne. Dlaczego umowy frankowe zawierane w przeszłości z Deutsche Bankiem są uznawane za wadliwe i upadają w sądach? Ile trzeba czekać na wyrok po pozwaniu Deutsche Banku i ile można zyskać na unieważnieniu umowy?
Spis treści:
Specyfika kredytów frankowych w Deutsche Banku
Produkty hipoteczne waloryzowane do franka, które były oferowane niegdyś przez Deutsche Bank, należą do jednych z najbardziej wadliwych na rynku. Zapisom umownym zawieranym przez bank w dokumentach kredytowych postanowił przyjrzeć się UOKiK już w 2017 roku – na 2 lata przed słynnym wyrokiem TSUE.
Efektem było stwierdzenie obecności w umowach licznych klauzul niedozwolonych i postanowień godzących w interesy konsumenckie. Urząd nałożył wówczas na Deutsche Bank blisko 7 mln złotych kary.
Dziś jest już jasne, że zarówno sposób ustalania przez bank kursu waluty obcej, jak i stosowane spready walutowe mają charakter abuzywny. W momencie podpisywania umowy konsument nie mógł przewidzieć, jak kształtować się będzie koszt obsługi jego kredytu.
Mało tego, nie wiedział nawet, jaką sumę dostanie od banku w ramach wypłaty kredytu, albowiem w umowie kwota ta była wyrażona w CHF, natomiast bank wypłacał kredyt w złotówkach i oczekiwał, że klient będzie spłacał swoje zobowiązanie również w tej walucie.
Już sama obecność w umowie klauzul niedozwolonych jest wystarczającą przesłanką, by uznać taką umowę za wadliwą, jeśli jej stroną jest konsument. Ponieważ w umowach frankowych z Deutsche Bankiem brak jest informacji o kwocie udzielanego kredytu w PLN, są one też sprzeczne z ówczesnym brzmieniem zapisów ustawy Prawo Bankowe.
Sądy najczęściej decydują dziś o unieważnieniu takich umów w całości, ponieważ ich „naprawa” poprzez usunięcie klauzul niedozwolonych czyniłaby je niemożliwymi do dalszej realizacji.
Deutsche Bank vs frankowicze: pozwy, rezerwy na franki i ugody
Dane na temat łącznej liczby toczących się przeciwko Deutsche Bankowi spraw frankowych nie są znane. Bank ten nie jest notowany na polskiej giełdzie, zatem nie publikuje regularnie informacji na temat otrzymanych pozwów. To inaczej niż np. PKO BP, Millenium Bank czy mBank, w przypadku których te dane są publicznie znane.
Dostępne są archiwalne informacje z raportu datowanego na koniec grudnia 2019 roku, w którym bank przyznał, że otrzymał do tej pory 369 pozwów o łącznej wartości przedmiotu sporu wynoszącej 161 mln zł. Następstwem tego było utworzenie w 2020 roku przez bank rezerw na franki w wysokości ponad 359 mln zł. Taka rezerwa, przekraczająca znacząco deklarowaną wartość roszczeń, o które bank został pozwany w 2019 roku, sugeruje, że w zaledwie kilka miesięcy przeciwko tej instytucji złożono tysiące nowych pozwów.
Warto wspomnieć, że gdy przewodniczący KNF zaproponował bankom przystąpienie do pilotażu ugód frankowych, Deutsche Bank był początkowo niechętny temu rozwiązaniu. Najwyraźniej korekta linii orzeczniczej, która nastąpiła po 2019 roku, skutecznie pomogła temu kredytodawcy zmienić zdanie, bo wkrótce bank jednak takowy program wdrożył.
Oferowane przez Deutsche Bank warunki są mniej korzystne niż te wynikające z rekomendacji KNF. W dodatku bank przy podpisaniu ugody oczekuje prawnego zrzeczenia się przez kredytobiorcę wszelkich roszczeń związanych z wadliwością pierwotnej umowy.
Jak nietrudno się domyślić, frankowicze nie są szczególnie zainteresowani takim rozwiązaniem i wybierają drogę sądową, dążąc do unieważnienia swoich umów w całości.
Jest to tak naprawdę jedyny słuszny krok, ponieważ na drodze unieważnienia umowy frankowicz może uzyskać dla siebie znacznie więcej korzyści niż w wyniku ugody z bankiem. Unieważnienie umowy frankowej prowadzi do konieczności rozliczenia się Deutsche Banku ze swoim klientem z wszelkich nienależnie pobranych środków, w tym rat kapitałowo-odsetkowych oraz wszystkich opłat dodatkowych przewidzianych umową.
Kredytobiorca rozlicza się z Deutsche Bankiem jedynie z samej pożyczonej kwoty. W wielu przypadkach w momencie złożenia pozwu okazuje się, że kwota ta została już dawno spłacona, więc po unieważnieniu kredytu to bank będzie zmuszony do oddania frankowiczowi powstałej nadpłaty.
Jak kończą się spory frankowe z Deutsche Bankiem? Wygranymi frankowiczów.
Choć Deutsche Bank nie jest chętny, by publikować informacje o zawiązanych rezerwach frankowych czy liczbie otrzymanych pozwów, nie oznacza to, że frankowicz nie jest w stanie zasięgnąć obiektywnych informacji na temat zainteresowania kredytobiorców unieważnieniem umowy. Wiodące kancelarie frankowe na bieżąco publikują uzyskiwane przez siebie orzeczenia, z których jasno wynika, że Deutsche Bank przegrywa w sądach i jest zmuszony do rozliczenia się ze swoimi klientami. Oto przykłady takich wyroków.
Bardzo szybkie prawomocne unieważnienie kredytu DEUTSCHE BANK we Wrocławiu
organ wydający: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
data wydania: 17 lutego 2022 roku
sygnatura akt sprawy: akt I ACa 1406/21
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił apelację Deutsche Banku od wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Legnicy dnia 1 lipca 2021 roku. Wyrok sądu I instancji polegał na unieważnieniu umowy w całości i zasądzeniu od Deutsche Banku na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Sąd Okręgowy podjął decyzję o unieważnieniu umowy między innymi z uwagi na występowanie w niej klauzul niedozwolonych, a także przez wzgląd na stosowanie przez kredytodawcę niekorzystnych dla klienta spreadów walutowych.
Sąd uznał, że utrzymanie umowy w mocy po usunięciu z niej klauzul abuzywnych byłoby bezcelowe, ponieważ w konsekwencji zmieniłby się całkowicie charakter tej umowy.
Jedynym możliwym rozwiązaniem było więc stwierdzenie nieważności umowy. Sąd Apelacyjny podtrzymał ten wyrok. Orzeczenie jest już prawomocne, a od pozwania banku do unieważnienia kredytu minęło zaledwie 12 miesięcy.
Pełnomocnikiem kredytobiorców w tej sprawie był adw. Paweł Borowski
Prawomocne unieważnienie kredytu DEUTSCHE BANK w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie
organ wydający: Sąd Apelacyjny w Warszawie
data wydania: 4 listopada 2021 roku
sygnatura akt sprawy: akt V ACa 484/21
Podobnie jak w przypadku poprzedniego wyroku, tak i tutaj Deutsche Bank apelował od decyzji sądu I instancji. Ta należała z kolei do Sądu Okręgowego w Warszawie, który 22 kwietnia 2021 roku stwierdził nieważność umowy kredytowej i zasądził od banku na rzecz powodów zwrot kosztów procesowych.
Spór w sądzie I instancji trwał 18 miesięcy. Sąd Apelacyjny w Warszawie potrzebował tylko jednej rozprawy, by utrzymać wyrok w mocy. Zdaniem sądów obu instancji umowa zawarta między stronami była sprzeczna z ustawą Prawo Bankowe – powinna bowiem zawierać informację o kwocie kredytu w PLN, nie w CHF. Sąd podkreślił również, że stosowanie przez bank własnych kursów walutowych narusza interesy konsumenta.
Od momentu złożenia pozwu do uprawomocnienia się wyroku minęły 24 miesiące.
Pełnomocnikiem powodów był adw. Paweł Borowski.
