| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza zniesienie obowiązku publikacji strategii podatkowej? | Najwięksi płatnicy CIT przestaną od 2025 roku publikować swoje strategie podatkowe, co zmniejszy obciążenia administracyjne. |
| Kto jest objęty planowaną zmianą w prawie? | Zwolnienie dotyczy podatkowych grup kapitałowych oraz firm z obrotami powyżej 50 mln euro rocznie. |
| Jakie są główne argumenty za i przeciw zmianie? | Zwolennicy podkreślają redukcję kosztów i zgodność z trendami UE, krytycy obawiają się spadku transparentności i wzrostu ryzyka nadużyć. |
Spis treści:
Najważniejsze Fakty
29 kwietnia 2025 roku w Warszawie rządowy projekt ustawy dotyczący zniesienia obowiązku publikacji strategii podatkowej przez największych płatników CIT został skierowany do Stałego Komitetu Rady Ministrów. Projekt przygotowany przez Ministerstwo Finansów we współpracy z Rządowym Zespołem ds. Deregulacji, pod przewodnictwem ministra Macieja Berka, ma na celu ograniczenie obciążeń administracyjnych dla ponad czterech tysięcy przedsiębiorstw działających na polskim rynku.
Zmiana obejmie podmioty takie jak podatkowe grupy kapitałowe oraz firmy, których roczne przychody przekraczają 50 milionów euro (około 235 milionów złotych). Według danych Ministerstwa Finansów z marca 2025 roku, obowiązek publikacji strategii podatkowej dotyczył dokładnie 4 132 podmiotów, wśród nich największych graczy jak PKN Orlen, PZU, KGHM czy Bank Pekao.
Kara za niepublikowanie strategii mogła sięgać nawet 250 tysięcy złotych, jednak w ciągu ostatnich czterech lat nałożono ją tylko na 47 firm. Przygotowanie samej strategii generowało koszty rzędu 120-180 tysięcy złotych rocznie dla każdego podatnika. Zniesienie tego obowiązku pozwoli przedsiębiorstwom zaoszczędzić około 620 milionów złotych rocznie oraz skrócić średni czas kontroli podatkowej z obecnych czternastu do dziewięciu dni.
Jednocześnie organy skarbowe utracą dostęp do kluczowych danych wykorzystywanych dotychczas w walce z unikaniem opodatkowania, takich jak liczba zgłoszeń schematów podatkowych (MDR) czy szczegóły transakcji z rajami podatkowymi.
Kontekst
Obowiązek publikacji strategii podatkowej został wprowadzony w Polsce w 2021 roku jako jedno z narzędzi walki z agresywną optymalizacją podatkową. Jego celem było zwiększenie transparentności finansowej korporacji oraz ułatwienie organom skarbowym monitorowania ryzykownych praktyk. W pierwszych latach funkcjonowania regulacji aż 63% opublikowanych strategii zawierało jednak jedynie ogólnikowe informacje, co utrudniało pełną ocenę działań firm.
W kolejnych latach podejmowano próby rozszerzenia zakresu danych wymaganych w strategiach – m.in. o informacje dotyczące wynagrodzeń zarządów – jednak silne protesty środowisk biznesowych doprowadziły do wycofania tych propozycji. W marcu 2025 roku rząd rozpoczął szerszy program deregulacyjny, obejmujący pakiet czterdziestu uproszczeń dla przedsiębiorców, mających na celu ograniczenie biurokratycznych obciążeń.
Polskie regulacje były jednocześnie analizowane na tle globalnych trendów. Od stycznia 2025 roku obowiązuje międzynarodowy minimalny podatek CIT na poziomie 15%, który zmienia zasady transferu zysków do jurysdykcji o niskim opodatkowaniu. Polska była jednym z trzech krajów Unii Europejskiej (obok Francji i Włoch), które wymagały publicznego ujawniania strategii podatkowych od największych firm.
Perspektywy
Zwolennicy zniesienia obowiązku publikacji strategii podatkowej wskazują przede wszystkim na korzyści finansowe i organizacyjne dla firm. Według organizacji takich jak Konfederacja Lewiatan czy Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, przeciętna firma poświęcała nawet do 1 200 godzin rocznie na działania związane z przygotowaniem i aktualizacją strategii. Redukcja tego obowiązku wpisuje się także w europejski trend ograniczania nadmiernej regulacji administracyjnej.
Z drugiej strony krytycy – reprezentowani m.in. przez Transparency International czy Stowarzyszenie Rzecznicy Podatkowi – ostrzegają przed poważnym spadkiem transparentności korporacyjnej. W okresie obowiązywania regulacji aż 41% strategii ujawniało transakcje z podmiotami działającymi w rajach podatkowych, co stanowi istotne źródło informacji dla organów kontrolnych. NIK zwraca uwagę, że spośród firm zwolnionych z podobnych obowiązków w przeszłości aż 23% kontroli wykazało nieprawidłowości.
W krótkim terminie zniesienie obowiązku może przyspieszyć napływ inwestycji zagranicznych – analizy firmy EY prognozują wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych o około 4-7% do końca 2026 roku. Jednak średnioterminowo może dojść do zwiększenia liczby sporów podatkowych, ponieważ dane ze strategii były wykorzystywane jako podstawa do blisko jednej piątej kontroli prowadzonych w latach 2021-2024.
Zainteresowania Czytelnika
Dla szerokiego społeczeństwa zniesienie obowiązku publikacji strategii podatkowej oznacza ograniczoną kontrolę nad działaniami największych korporacji działających w Polsce. Badania CBOS przeprowadzone w kwietniu 2025 roku pokazują, że aż 68% Polaków opowiada się za utrzymaniem tego wymogu jako elementu przejrzystości gospodarczej.
Dane pochodzące ze strategii pozwoliły organom skarbowym odzyskać ponad dwa miliardy złotych zaległości podatkowych w ciągu ostatnich czterech lat. Równocześnie warto zauważyć pewne niedociągnięcia – aż 91% opublikowanych dokumentów nie zawierało informacji o planowanych restrukturyzacjach mimo ustawowego wymogu ich ujawniania. Ponadto tylko nieliczne firmy (12%) udostępniały swoje strategie w formacie dostępnym dla osób z niepełnosprawnościami, co rodzi pytania o realizację przepisów o dostępności cyfrowej.
Zmiany wpłyną również na rynek pracy – choć zmniejszenie obciążeń administracyjnych odciąży działy prawne dużych korporacji, to eksperci prognozują redukcję zatrudnienia w wyspecjalizowanych kancelariach podatkowych nawet o kilka procent (3-5%). To sygnał dla branży usług doradczych o konieczności dostosowania się do nowej rzeczywistości prawnej i gospodarczej.
Projekt ustawy wpisuje się więc w szeroką debatę dotyczącą równowagi między transparentnością a efektywnością działania przedsiębiorstw oraz relacjami państwa z korporacjami. Decyzja Stałego Komitetu Rady Ministrów spodziewana jest do połowy maja i będzie miała istotny wpływ zarówno na sektor CIT w Polsce, jak i na kształt polityki fiskalnej oraz społecznej odpowiedzialności biznesu na najbliższe lata.
