Każdy, kto posiada do spłacenia kredyt hipoteczny w złotych, od sierpnia ma możliwość skorzystania z rządowych wakacji kredytowych. Dzięki nim kredytobiorcy mogą zawiesić spłatę rat swoich kredytów (do 2023 roku można to zrobić jeszcze siedem razy). Z opcji zaprezentowanej przez rząd nie mogą jednak skorzystać tzw. Frankowicze, pomimo tego, że ich sytuacja także uległa pogorszeniu – Szwajcarski Bank Centralny podniósł stopy procentowe, a kurs złotego wobec franka jest w ostatnim czasie niekorzystny bardziej niż zwykle. Pozostawieni sami sobie, kredytobiorcy frankowi będą starali szukać się innych rozwiązań swoich problemów finansowych. Jednym z nich – zdaniem specjalistów – może być unieważnienie umowy z bankiem, czego skutkiem będzie tylko zwrot zapożyczonego kapitału.
Spis treści:
Rządowe Wakacje Kredytowe nie dla kredytów we frankach
Rada Polityki Pieniężnej, w związku z wysoką inflacją, w ostatnim czasie gwałtownie podniosła stopy procentowe – w tym wskaźnika WIBOR, czyli rynkowej stopy procentowej. Skutkiem tego był silny wzrost rat kredytów, na który polski rząd odpowiedział tzw. wakacjami kredytowymi. Obejmują one osoby, które zaciągnęły kredyty hipoteczne w złotych przed 1 lipca 2022 roku, a ich spłata nie zakończy się w 2022 roku.
Tego rodzaju pomocą nie zostali jednak objęci posiadacze kredytów w obcych walutach, co w tej chwili wydaje się działaniem nielogicznym, ale w momencie podejmowania decyzji było uzasadnione, ponieważ zmiany stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego nie wpływają na raty kredytów zawieranych w walutach obcych.
Od czego zależą raty kredytu we frankach?
W przypadku kredytów branych w walutach obcych wysokość rat zależy od dwóch rzeczy – kursu złotego do waluty obcej oraz stóp procentowych banku centralnego właściwego dla danej waluty.
Sytuacja złotego na rynku walut jest (pomimo względnej stabilizacji w ostatnim czasie) wciąż niekorzystna, a sytuację jeszcze bardziej pogorszyła prognoza danych o polskim PKB w II. kwartale 2022 roku. Od tego czasu za franka trzeba płacić 4,90 zł – gorzej było tylko w marcu, chwilę po ataku Rosji na Ukrainę.
Jeżeli jednak zwrócimy uwagę na stopy procentowe Narodowego Banku Szwajcarii, to można mieć nadzieję, że po kilku podwyżkach sytuacja ulegnie poprawie. Szwajcarski bank podniósł w ostatnim czasie stopy procentowe w czerwcu tego roku o 50 pkt. bazowych, co było skutkiem wysokiej (jak na ten kraj) inflacji – 2.9%. Dalszy jej wzrost wzbudził obawę o kolejne podwyżki stóp procentowych na wrześniowym posiedzeniu. Tempo wzrostu cen zostało jednak zatrzymane w lipcu, co daje nadzieję na uniknięcie podwyżek rat kredytów dla Frankowiczów.
Co mogą zrobić Frankowicze, aby pomóc sobie w obecnym kryzysie?
Aby pomóc swojej sytuacji finansowej, kredytobiorcy frankowi mają kilka możliwości. Najprostszą metodą jest skorzystanie z bankowych wakacji kredytowych. Opcja ta jest jednak dostępna tylko dla osób, które wcześniej z niej nie korzystały, a ponadto często generuje dodatkowe koszty i jest to tylko tymczasowe rozwiązanie. Z tych powodów Frankowicze szukają metod pozwalających raz na zawsze rozstać się z kredytem, a najczęściej wybieraną przez nich drogą jest ta sądowa.
Sprawy sądowe są dużo bardziej korzystne i atrakcyjniejsze niż zawieranie ugody z bankiem. Kredytobiorcy, decydując się na drogę sądową, liczą przede wszystkim na unieważnienie umowy. Wynika to z faktu, że w przypadku pozytywnej decyzji sądu, Frankowicz jest zmuszony oddać bankowi tylko i wyłącznie kwotę, którą pożyczył – bez dodatkowych kosztów, prowizji czy odsetek.
Decyzją sądu może nastąpić także tzw. „odfrankowanie” kredytu. W takiej sytuacji zawarta umowa jest w dalszym ciągu aktualna. Nie posiada ona jednak nieuczciwych zapisów umownych, co powoduje, że pobrany kredyt jest traktowany tak, jakby od początku był wzięty w polskich złotych. Rozwiązanie to posiada jednak pewne widoczne wady, ponieważ po „odfrankowaniu” kredytobiorca w dalszym ciągu będzie narażony na ryzyko wzrostu stopy procentowej.
Sądy wspierają kredytobiorców
Kancelarie dla Frankowiczów opublikowały dane, z których wynika, że sądy w I. kwartale 2022 roku wydały ponad 1700 wyroków w sprawach frankowych. Aż 97% z nich było korzystnych dla kredytobiorców. Z wygranych spraw tylko 4% dotyczyło „odfrankowania”, natomiast reszta wiązała się z unieważnieniem umowy. Przyczyny takiej zmiany orzecznictwa w polskich sądach można dopatrzeć się w sprawie państwa Dudziaków, która miała miejsce w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości na przełomie roku 2019 i 2020.
To czego najbardziej obawiają się Frankowicze to pozwy ze strony banków. W tym wypadku procesy dotyczą dwóch rzeczy – zwrotu kapitału (kwota, którą bank wypłacił kredytobiorcy) oraz wynagrodzeń za korzystanie z niego. Zasadność pierwszego z nich wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego. Drugie zaś prawnicy uważają za nieuzasadnione, co znalazło odzwierciedlenie w dotychczasowych wyrokach sądów.
