| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kiedy odbyło się ostatnie spotkanie negocjacyjne UE-USA ws. ceł? | Spotkanie miało miejsce 25 kwietnia 2025 roku w Waszyngtonie. |
| Jakie są główne propozycje Unii Europejskiej w negocjacjach handlowych z USA? | UE proponuje zniesienie ceł na towary przemysłowe, zwiększenie importu amerykańskiego LNG oraz wznowienie współpracy w Radzie Handlu i Technologii. |
| Jakie mogą być skutki utrzymania ceł dla gospodarki UE i konsumentów? | Utrzymanie ceł może obniżyć PKB UE o 0,2%, podnieść ceny produktów i zagrozić miejscom pracy w kluczowych sektorach. |
W kwietniu 2025 roku dwie gospodarcze potęgi – Unia Europejska i Stany Zjednoczone – znalazły się na przeciwnych biegunach sporu handlowego, który ma potencjał wywołać dalekosiężne skutki nie tylko dla ich własnych rynków, ale także dla globalnej gospodarki. Negocjacje handlowe UE-USA dotyczące ceł pozostają trudnym wyzwaniem, a ich wynik bezpośrednio wpłynie na ceny wielu popularnych produktów oraz sytuację na rynku pracy dla milionów obywateli po obu stronach Atlantyku.
Spis treści:
Najważniejsze Fakty
25 kwietnia 2025 roku w Waszyngtonie odbyło się kolejne spotkanie komisarza UE ds. gospodarki Valdisa Dombrovskisa z amerykańskim sekretarzem skarbu Scottem Bessentem. To ważne wydarzenie miało miejsce podczas wiosennych zgromadzeń Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. Obaj politycy podkreślili wolę dialogu, jednak wyraźne rozbieżności w podejściu do polityki celnej sprawiają, że osiągnięcie porozumienia wymaga jeszcze znaczących ustępstw.
Unia Europejska przedstawiła ambitny pakiet propozycji obejmujący przede wszystkim zniesienie ceł na towary przemysłowe – model „zero za zero”. Ponadto zaproponowano zwiększenie importu amerykańskiego skroplonego gazu ziemnego (LNG) o 25% do roku 2030 oraz wznowienie prac Rady Handlu i Technologii UE-USA, która stanowi platformę współpracy zawieszoną od czasu wyboru Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Statystyki obrazują skalę problemu: wartość ceł nakładanych przez USA na unijny eksport wzrosła z około 7 miliardów euro w 2023 roku do aż 81 miliardów euro w pierwszych miesiącach 2025 roku. Obecnie aż około 70% unijnych towarów eksportowanych do Stanów Zjednoczonych podlega dodatkowym opłatom celnym. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego utrzymanie tych taryf może obniżyć unijne PKB o około 0,2% już w tym roku, natomiast globalna gospodarka mogłaby stracić nawet do 7% wartości produktu krajowego brutto – co odpowiada wielkości całej gospodarki Niemiec i Francji razem wziętych.
Najbardziej dotkniętym sektorem jest branża motoryzacyjna, której eksport do USA wynosi około 66 miliardów euro rocznie. Nałożone przez Amerykanów cło w wysokości 25% znacząco zwiększa koszty produkcji i sprzedaży samochodów oraz części samochodowych. Wzajemne taryfy uderzają również w produkty rolno-spożywcze – soja, wołowina oraz bourbon objęte unijnymi cłami odwetowymi mogą zdrożeć na rynku europejskim nawet o kilkanaście procent do końca tego roku.
Kontekst
Aktualna sytuacja handlowa między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi jest efektem narastających napięć trwających od kilku lat. W kwietniu tego roku USA zdecydowały się nałożenie tzw. „wzajemnych” ceł o wartości około 20%, tłumacząc ten krok asymetrią polityk celnych obu stron. W odpowiedzi Komisja Europejska zawiesiła swoje kontrcła na okres trzech miesięcy, dając tym samym sygnał gotowości do negocjacji i poszukiwania kompromisu.
W tle tych wydarzeń znalazły się również spory dotyczące regulacji cyfrowych. W marcu Komisja Europejska ukarała gigantyczne firmy technologiczne Apple i Meta karami przekraczającymi dwa miliardy euro za naruszenia Dyrektywy o Rynkach Cyfrowych (DMA). Stany Zjednoczone postrzegają te działania jako pozataryfowe bariery handlowe, co dodatkowo komplikuje dialog między stronami.
Handel transatlantycki jest również kształtowany przez globalne trendy. W ostatnich miesiącach aż ponad połowa europejskich przedsiębiorstw uznała Stany Zjednoczone za nieprzewidywalnego partnera handlowego, co skutkuje poszukiwaniem alternatywnych rynków. W efekcie handel UE z regionem Azji Południowo-Wschodniej wzrósł o blisko 18% w pierwszym kwartale tego roku, co świadczy o rosnącej dywersyfikacji źródeł dostaw i odbiorców towarów.
Historia konfliktów celnych między oboma blokami pokazuje cykliczny charakter tych napięć. Pierwsza poważna wojna celna rozpoczęła się już w 2018 roku za prezydentury Donalda Trumpa, który wprowadził taryfy na stal i aluminium. Choć porozumienie z początku dekady Bidenowskiej zawiesiło spór, to nie rozwiązało fundamentalnych różnic dotyczących polityki celnej i regulacji handlowych.
Perspektywy
W negocjacjach handlowych UE-USA wyraźnie rysują się dwa przeciwstawne stanowiska. Z jednej strony Unia Europejska konsekwentnie podkreśla nieuzasadniony charakter ceł narzuconych przez Amerykanów i wskazuje na ich negatywne efekty dla obu stron. Valdis Dombrovskis zaznacza gotowość do dalszych rozmów, ale ostrzega przed koniecznością stosowania środków odwetowych, jeśli dialog nie przyniesie rezultatów.
Z drugiej strony administracja amerykańska pod przewodnictwem doradców pokroju Petera Navarro argumentuje, że europejskie regulacje cyfrowe faworyzują lokalne firmy kosztem amerykańskich korporacji, co stanowi formę ochrony rynku. Ten konflikt regulacyjny komplikuje dotąd czysto celny spór handlowy.
Przewiduje się trzy główne scenariusze rozwoju sytuacji do końca 2026 roku. Pierwszy to osiągnięcie porozumienia – zniesienie większości ceł w zamian za większy import amerykańskiego LNG oraz kontynuację współpracy technologicznej – co mogłoby zwiększyć transatlantycki handel nawet o osiem procent. Drugi scenariusz zakłada eskalację konfliktu z nałożeniem kolejnych unijnych taryf obejmujących towary o wartości blisko 290 miliardów euro, co grozi wzrostem inflacji po stronie europejskiej nawet do poziomu ponad pięciu procent oraz znacznymi stratami gospodarczymi. Trzecia możliwość to utrzymanie status quo – czyli zawieszenie działań celnych bez trwałego rozwiązania problemu – opcja preferowana zwłaszcza przez niemiecką branżę motoryzacyjną, która obawia się dalszej niestabilności rynkowej.
Zainteresowania Czytelnika
Dla przeciętnego konsumenta wynik negocjacji ma realne przełożenie na codzienny budżet domowy oraz dostępność produktów. Cła wpływają m.in. na ceny elektroniki użytkowej – według szacunków koszt dostosowania urządzeń takich jak smartfony Apple do wymogów unijnej Dyrektywy o Rynkach Cyfrowych może podnieść ich cenę nawet o dwanaście procent na rynku europejskim.
Podobnie sektor spożywczy odczuje skutki taryf: amerykańska wołowina może zdrożeć średnio o osiem do dziesięciu euro za kilogram, a eksportowany z Europy ser cheddar będzie kosztował klientów ze Stanów więcej o około piętnaście procent.
Niewygłoszone dotąd fakty ujawniają dodatkowe elementy konfliktu: Komisja Europejska rozważa wprowadzenie zakazu importu amerykańskiej kukurydzy GMO jako środka odwetowego wobec barier rolniczych nakładanych przez USA. Polska natomiast notuje korzyści dzięki ochronie rynku motocykli – produkcja wzrosła tam znacząco już w pierwszym kwartale bieżącego roku.
Na rynku pracy wojna celna wywołuje mieszane efekty: sektor stalowy może stracić ponad trzydzieści tysięcy miejsc pracy do końca roku, podczas gdy branża LNG zyska zatrudnienie dla około dwunastu tysięcy osób dzięki zwiększeniu importu gazu ze Stanów Zjednoczonych.
Podsumowanie
Mimo że spotkanie Dombrovskisa z Bessentem przebiegło w atmosferze szczerości i chęci dialogu, kluczowe różnice dotyczące polityki celnej oraz regulacji cyfrowych pozostają przeszkodą trudną do szybkiego pokonania. Termin lipca 2025 roku wyznacza ważny moment decyzji – wtedy wygaśnie okres zawieszenia unijnych kontrceł i zostanie ujawniona rzeczywista strategia obu stron.
Dalszy rozwój sytuacji wpłynie nie tylko na gospodarki obu kontynentów, ale także na przyszłość sojuszu transatlantyckiego wobec rosnącej konkurencji ze strony Chin oraz innych globalnych graczy. Historia pokazuje jednak, że mimo występujących napięć siłą budującą lepszą przyszłość pozostaje dialog oraz współpraca ponad granicami. Świadome śledzenie tych procesów jest dziś elementem odpowiedzialności każdego konsumenta i obywatela świata.
