Po wybuchu wojny na Ukrainie w 2022 roku polskie firmy transportowe stanęły przed poważnym wyzwaniem – wielu ubezpieczycieli komercyjnych wycofało się z rynku, rezygnując z ochrony ryzyk związanych z działalnością na terenie Ukrainy. Brak dostępnych i przystępnych ubezpieczeń znacząco utrudnił handel i przewozy międzynarodowe między Polską a Ukrainą, ograniczając możliwości rozwoju branży transportowej. W odpowiedzi na tę sytuację rząd Polski zaproponował nowatorski projekt, w którym kluczową rolę odgrywa Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE). To właśnie ta instytucja ma przejąć część ryzyka ubezpieczeniowego związanej z działaniami wojennymi, co daje nadzieję na odbudowę i rozwój przewozów na ukraińskim rynku.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest program KUKE dotyczący ubezpieczeń transportu na Ukrainie? | To inicjatywa państwowa przejmująca 80% ryzyka ubezpieczeniowego polskich przewoźników działających na Ukrainie, umożliwiająca dostęp do ochrony mimo ryzyka wojennego. |
| Jak KUKE wspiera polskie firmy transportowe na Ukrainie w 2025 roku? | Poprzez reasekurację ubezpieczeń, obniżenie kosztów polis i zapewnienie ochrony przed skutkami konfliktu zbrojnego oraz atakami dronów. |
| Jakie są przewidywane skutki projektu KUKE dla polskiego rynku transportowego? | Zwiększenie aktywności polskich przewoźników na Ukrainie, spadek kosztów ubezpieczeń oraz wzrost handlu między Polską a Ukrainą. |
Spis treści:
Najważniejsze Fakty o Nowym Projekcie KUKE
Projekt rządowy zaprezentowany w kwietniu 2025 roku zakłada, że Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) przejmie do 80% ryzyka związanego z ubezpieczeniami polskich firm transportowych działających na terytorium Ukrainy. Program opiewa na wartość około 1.5 miliarda euro (6.4 miliarda złotych) i ma obowiązywać do końca czerwca 2027 roku. Pozostałe 20% ryzyka pozostaje w gestii tradycyjnych zakładów ubezpieczeń. Dzięki temu mechanizmowi możliwe będzie objęcie ochroną szkód komunikacyjnych, odpowiedzialności cywilnej przewoźników oraz innych ryzyk związanych bezpośrednio z prowadzeniem działalności transportowej w warunkach zagrożenia wojennego.
Program obejmuje różnorodne grupy ubezpieczeniowe: od casco pojazdów lądowych i szynowych, przez szkody w transporcie, aż po odpowiedzialność cywilną przewoźników i ogólne OC. Statystyki wskazują, że w pierwszej połowie roku 2024 liczba szkód komunikacyjnych ukraińskich kierowców w Unii Europejskiej wzrosła o ponad 12%, co ilustruje skalę problemu i potrzebę interwencji. W Polsce aż 73% firm transportowych zawiesiło przewozy na Ukrainę z powodu braku adekwatnej ochrony ubezpieczeniowej.
Przedstawiciele projektu podkreślają jego pionierski charakter – Janusz Władyczak, prezes KUKE, zaznacza, że to pierwsze takie rozwiązanie w Unii Europejskiej pozwalające polskim przewoźnikom konkurować z ukraińskimi firmami mimo trudnej sytuacji geopolitycznej. Również Teresa Ribera z Komisji Europejskiej wskazuje, że program ten minimalizuje zakłócenia w europejskich łańcuchach dostaw pomiędzy UE a Ukrainą.
Kontekst Historyczny i Tło Sytuacyjne
Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych od lat pełniła ważną rolę w stabilizacji rynku ubezpieczeń kredytów eksportowych oraz wspieraniu polskich przedsiębiorstw za granicą. W poprzednich kryzysach gospodarczych i geopolitycznych KUKE udowodniła zdolność do zarządzania ryzykiem państwowym i wsparcia strategicznych sektorów gospodarki.
Przed wdrożeniem obecnego projektu sytuacja ubezpieczeń transportu na Ukrainie była bardzo trudna. Po rosyjskiej inwazji komercyjni ubezpieczyciele zaczęli wykluczać ryzyka związane z konfliktem zbrojnym, co praktycznie zamknęło rynek dla polskich firm transportowych działających w tym kraju. Próby rozwiązania problemu dotychczas opierały się głównie na krótkoterminowych działaniach poszczególnych podmiotów lub wsparciu unijnym bez udziału państwowego reasekuratora.
Warto przypomnieć, że reforma rynku reasekuracji w Polsce z 2008 roku ustanowiła minimalne wymogi kapitałowe dla reasekuratorów, jednak żaden projekt nie obejmował tak szerokiego przejęcia ryzyka wojennego jak obecny plan KUKE. Zatwierdzenie programu przez Komisję Europejską w kwietniu 2025 roku było kluczowym momentem umożliwiającym jego implementację.
Perspektywy i Potencjalne Skutki Nowego Programu
Dla polskich firm transportowych uruchomienie programu reasekuracji przez KUKE oznacza przede wszystkim możliwość powrotu do działania na ukraińskim rynku przy znacznie niższych kosztach oraz większym bezpieczeństwie prowadzenia działalności. Prognozy zakładają wzrost liczby polskich ciężarówek operujących na terytorium Ukrainy nawet o 40% do końca roku 2025.
Z punktu widzenia handlu między Polską a Ukrainą projekt może przyczynić się do zwiększenia wymiany towarowej, która już teraz wynosi około 6.4 miliarda złotych rocznie. Obniżenie kosztów logistycznych może przełożyć się również na niższe ceny ukraińskich produktów dostępnych na polskim rynku.
Nie brakuje jednak kontrowersji – eksperci zwracają uwagę na potencjalne obciążenia budżetu państwa wynikające ze strat kuponowych szacowanych nawet na kilkadziesiąt milionów euro rocznie. Ponadto istnieją obawy dotyczące długoterminowego wpływu tak dużej ingerencji państwa na konkurencję oraz funkcjonowanie rynku ubezpieczeń.
Długofalowo projekt może zmienić zasady zarządzania ryzykiem wojennym w sektorze transportowym nie tylko w Polsce, ale także w całej Unii Europejskiej, szczególnie jeśli okaże się skuteczny i zostanie przyjęty jako model do powielania.
Zainteresowania Czytelnika – Co Zmieni się dla Firm i Konsumentów?
Dla przedsiębiorców kluczową informacją jest znaczące zmniejszenie kosztów ubezpieczenia – według szacunków składki OC dla ciężarówki kursującej po Ukrainie mogą spaść nawet o dwie trzecie, co stanowi realną oszczędność i zachętę do ekspansji. Dla konsumentów oznacza to większą dostępność ukraińskich produktów spożywczych i przemysłowych oraz potencjalne obniżki cen – przykładowo owoce importowane mogą stać się tańsze o około 15-20% do roku 2026.
Ciekawostką jest fakt, że program KUKE unikalnie oferuje pokrycie ryzyk związanych z nowoczesnymi zagrożeniami wojennymi, takimi jak ataki dronów podczas transportu morskiego do portu Odessa – to pierwsza tego typu ochrona dostępna w UE.
Warto również zauważyć paradoks rynkowy: pomimo trwającego konfliktu wartość wymiany handlowej Polska-Ukraina rośnie dynamicznie, jednak większość przewozów realizowały dotąd firmy ukraińskie. Nowy mechanizm ma wyrównać te proporcje i pozwolić polskim przedsiębiorcom odzyskać utracony udział.
Wpływ Na Przeciętnego Obywatela
Stabilizacja rynku transportowego przekłada się bezpośrednio na sytuację konsumenta – dzięki większej liczbie przewozów ropy i paliw ze źródeł ukraińskich można spodziewać się stabilizacji cen paliwa na stacjach benzynowych. Ponadto rozwój sektora logistycznego stwarza nowe miejsca pracy – prognozy mówią o wzroście zatrudnienia o około 8 tysięcy osób do połowy dekady.
Z drugiej strony finansowanie programu ze środków publicznych może wymagać korekt podatkowych lub budżetowych w przyszłości, co może mieć wpływ pośredni także na obywateli poprzez zmiany polityki fiskalnej.
Projekt KUKE wpisuje się więc nie tylko w strategię wspierania branży transportowej czy handlu zagranicznego, ale także staje się elementem budowy odporności gospodarczej Polski wobec kryzysów geopolitycznych oraz testem solidarności europejskiej wobec wyzwań konfliktu zbrojnego trwającego w sąsiednim kraju.
Podsumowując, program reasekuracji prowadzony przez KUKE stanowi przełomowy krok w zakresie zarządzania ryzykiem wojennym i wsparcia eksportu oraz logistyki między Polską a Ukrainą. Jego wdrożenie pozwoli nie tylko zwiększyć bezpieczeństwo operacyjne firm transportowych, ale również przyczyni się do rozwoju współpracy gospodarczej oraz stabilizacji cen dla końcowego odbiorcy. To przykład świadomego wykorzystania narzędzi państwowych do przeciwdziałania skutkom kryzysu geopolitycznego oraz budowania długofalowej odporności ekonomicznej regionu.
