| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest cyberbezpieczeństwo bankowe? | To zbiór działań i technologii zabezpieczających banki przed atakami i kradzieżą danych klientów. |
| Jakie są nowe wymogi DORA dla europejskich banków od 2025 roku? | DORA wymaga regularnych testów odporności operacyjnej oraz szybkiego raportowania incydentów cybernetycznych. |
| Jaki wpływ ma generatywna sztuczna inteligencja na cyberbezpieczeństwo w bankowości? | GenAI poprawia wykrywanie zagrożeń, ale jednocześnie tworzy nowe metody ataków, np. zaawansowany phishing i deepfake. |
W erze cyfrowej, gdzie każdy klik może być potencjalnym zagrożeniem, jak banki mogą bronić się przed nieuchronnymi atakami? XIV Forum Bezpieczeństwa Banków, które odbyło się 13 maja 2025 roku w Warszawie, zgromadziło ekspertów sektora finansowego, by omówić kluczowe wyzwania związane z cyberbezpieczeństwem bankowym, wpływem generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) oraz zarządzaniem kryzysowym w obliczu geopolitycznych napięć. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze wnioski z forum oraz praktyczne rekomendacje dla instytucji finansowych.
Spis treści:
Kontekst Geopolityczny i Operacyjne Wyzwania Sektora Bankowego
Banki działają dziś w środowisku pełnym zagrożeń hybrydowych – połączenia tradycyjnych działań wojennych z cyberatakami i dezinformacją. W ostatnich latach obserwujemy rosnącą liczbę takich incydentów wymierzonych w sektor finansowy. Przykładem są ataki ransomware na Bank Spółdzielczy w Zambrowie oraz powtarzające się próby zakłócenia usług Banku Ochrony Środowiska w 2023 roku. Te wydarzenia pokazują, że ataki nie tylko paraliżują systemy IT, ale też podważają zaufanie klientów.
Przykłady ataków hybrydowych na banki
Ataki hybrydowe cechuje połączenie działań fizycznych i cyfrowych – np. jednoczesne przeprowadzenie cyberataku i sabotażu infrastruktury. W Polsce takie przypadki już miały miejsce, a doświadczenia ukraińskich instytucji finansowych wskazują na konieczność budowy wielowarstwowej obrony. Według raportu Google „Cybersecurity Forecast 2024”, państwa wykorzystują cyberprzestrzeń jako narzędzie nacisku ekonomicznego i politycznego, co zwiększa skalę zagrożeń dla bankowości.
Odporność operacyjna jako priorytet
Europejski Bank Centralny alarmuje, że niemal połowa banków w strefie euro nie spełnia jeszcze wymogów odporności operacyjnej. To oznacza konieczność inwestycji w redundantne centra danych oraz procedury ciągłości działania. Polski sektor finansowy musi czerpać z tych doświadczeń, aby skutecznie przeciwdziałać skutkom potencjalnych kryzysów wywołanych przez konflikty zbrojne czy ataki hakerskie.
Generatywna Sztuczna Inteligencja: Szanse i Ryzyka dla Cyberbezpieczeństwa
Generatywna sztuczna inteligencja (GenAI) to technologia pozwalająca maszynom tworzyć nowe treści – teksty, obrazy czy dźwięki – na podstawie wzorców z dużych zbiorów danych. W bankowości GenAI jest wykorzystywana m.in. do wykrywania oszustw oraz automatyzacji obsługi klienta. Jednak jej zastosowanie niesie również ryzyka związane z nowymi technikami ataków.
Sukcesy wdrożeń GenAI
Z badań IBM wynika, że aż 78% banków globalnie wdraża GenAI do usprawnienia procesów bezpieczeństwa i personalizacji usług. Przykładem jest PKO BP, który od maja 2025 roku stosuje algorytmy AI do analizy wzorców transakcji w czasie rzeczywistym, co pozwoliło ograniczyć ryzyko oszustw o 30%. Takie rozwiązania skracają czas reakcji na incydenty nawet o 40%, zwiększając efektywność cyberobrony.
Potencjalne ryzyka
Jednak GenAI może być także narzędziem przestępców – umożliwia tworzenie zaawansowanych kampanii phishingowych z wykorzystaniem deepfake’ów czy automatyzację ataków socjotechnicznych. Eksperci podkreślają konieczność wdrażania strategii „Zero Trust” i ścisłej współpracy z dostawcami technologii, by minimalizować te zagrożenia.
Regulacje i Odpowiedzialność Banków w Erze Cyfrowej
Nowe regulacje kształtują ramy funkcjonowania sektora finansowego pod kątem cyberbezpieczeństwa. Najważniejszą zmianą jest wejście w życie od stycznia 2025 roku Dyrektywy DORA (Digital Operational Resilience Act), która nakłada na banki obowiązek regularnych testów odporności operacyjnej oraz szybkiego raportowania incydentów cybernetycznych – maksymalnie w ciągu 24 godzin od ich wykrycia.
DORA i jej znaczenie dla banków
DORA wymaga od instytucji finansowych prowadzenia półrocznych testów odporności na incydenty cyfrowe oraz wdrożenia mechanizmów zarządzania ryzykiem informatycznym. Jest to odpowiedź na rosnącą liczbę ataków oraz potrzebę zapewnienia ciągłości działania usług finansowych na rynku europejskim. Polska musi dostosować swoje systemy IT do tych wymogów, co stanowi wyzwanie zwłaszcza dla mniejszych podmiotów.
Wyzwania regulacyjne w Polsce
Wdrożenie dyrektywy PSR (Payment Services Regulation) komplikuje autoryzację transakcji elektronicznych wobec rosnących wymagań dotyczących bezpieczeństwa danych klientów. Raport S&P Global wskazuje jednak na spadek kosztów ryzyka prawnego polskich banków dzięki stabilizacji kwestii kredytów walutowych. Nadal jednak około 60% instytucji musi modernizować systemy IT, aby sprostać standardom unijnym i międzynarodowym.
Statystyki i Prognozy: Polska na Tle Świata
Polskie banki należą do najbardziej narażonych na cyberataki w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. W 2024 roku średnio każda instytucja doświadczała aż 1 728 prób ataku tygodniowo, przewyższając Czechy (1 211) czy Węgry (780). Pomimo tej skali zagrożeń polskie systemy obronne skutecznie zapobiegły poważnym incydentom dzięki zaawansowanym mechanizmom detekcji i reagowania.
Polskie banki pod obstrzałem
Taka intensywność ataków wymusza stałe inwestycje w technologie bezpieczeństwa. Według prognoz Europejskiego Banku Centralnego do 2026 roku europejski sektor finansowy wyda około 120 mld euro na cyberbezpieczeństwo, z czego niemal jedna trzecia zostanie przeznaczona na rozwiązania oparte o sztuczną inteligencję. Polska nie pozostaje w tyle – rosnące koszty operacyjne sektora skłaniają do innowacji takich jak blockchain czy automatyczne systemy monitoringu transakcji.
Inwestycje w bezpieczeństwo
Zwiększone wydatki koncentrują się nie tylko na technologii, ale również na szkoleniach personelu oraz symulacjach kryzysowych przygotowujących instytucje do reagowania na incydenty hybrydowe. To strategiczne podejście pozwala minimalizować straty finansowe oraz chronić dane milionów klientów.
Perspektywy i Rekomendacje Ekspertów
XIV Forum Bezpieczeństwa Banków zakończyło się wyraźnym wskazaniem kierunków rozwoju sektora: kluczowa jest współpraca międzybankowa oparta o centra wymiany informacji o zagrożeniach (CERT), intensywne inwestycje w kompetencje specjalistów AI i cyberbezpieczeństwa oraz regularne ćwiczenia symulujące scenariusze kryzysowe obejmujące zarówno ataki cyfrowe, jak i fizyczne uszkodzenia infrastruktury.
Kluczowe rekomendacje ekspertów
Liderzy branży zgodnie podkreślają potrzebę integracji nowoczesnych technologii z elastycznymi modelami zarządzania ryzykiem oraz dostosowania regulacji do dynamicznych zmian technologicznych. Dr Tadeusz Białek zwrócił uwagę: „Bezpieczeństwo nie jest kosztem, ale inwestycją w zaufanie.” To podejście powinno kształtować politykę każdego banku.
Przyszłość cyberbezpieczeństwa
Zgodnie z prognozami analityków S&P Global spadek rentowności sektora finansowego zmusi instytucje do optymalizacji kosztowej bez rezygnacji z ochrony cyfrowej. Wdrażanie GenAI wraz ze strategiami odporności operacyjnej będzie fundamentem bezpiecznej transformacji sektora finansowego wobec nadchodzących wyzwań geopolitycznych i technologicznych.
XIV Forum Bezpieczeństwa Banków pokazało jasno: adaptacja do zmieniającego się otoczenia – zarówno pod względem technologicznym, jak i regulacyjnym – jest warunkiem koniecznym dla utrzymania stabilności całego systemu finansowego. Zachęcamy do śledzenia dalszych trendów oraz aktywnego inwestowania w nowoczesne technologie zabezpieczające przyszłość bankowości.
