Rosyjska inwazja na Ukrainę w lutym 2022 roku wywołała masowy napływ uchodźców do Polski, zmieniając dynamikę demograficzną i gospodarczą kraju. Według najnowszego badania Narodowego Banku Polskiego (NBP) z kwietnia 2025 roku, uchodźcy z Ukrainy w latach 2021-2023 przyczynili się do wzrostu polskiego produktu krajowego brutto (PKB) średnio o 0,8 punktu procentowego rocznie. Ta analiza ekonomiczna podkreśla pozytywny i mierzalny wpływ migracji na polską gospodarkę oraz stanowi istotną podstawę do oceny przyszłych trendów rozwoju kraju.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak uchodźcy z Ukrainy wpłynęli na PKB Polski? | W latach 2021-23 zwiększyli średnioroczny wzrost PKB o około 0,8 punktu procentowego. |
| Które sektory gospodarki najbardziej skorzystały na napływie uchodźców? | Przemysł, budownictwo oraz logistyka to główne branże z największym udziałem ukraińskich pracowników. |
| Jakie wyzwania niesie ze sobą integracja uchodźców? | Niedopasowanie kwalifikacji oraz potencjalny powrót części migrantów po zakończeniu konfliktu mogą wpłynąć na rynek pracy. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty
Badanie Narodowego Banku Polskiego „How Much Are Ukrainian Refugees Contributing to the Polish Economy?” opracowane przez ekonomistów Pawła Strzeleckiego, Jakuba Growca i Roberta Wyszyńskiego wykorzystuje dane kwartalne obejmujące okres od 2004 do 2023 roku. Analiza wykazała, że napływ uchodźców z Ukrainy miał istotny wpływ na wzrost gospodarczy Polski w ostatnich latach. W szczególności, migranci z Ukrainy odpowiadali za około 29% całkowitego wzrostu PKB w latach 2021-2023, co przekłada się na średnioroczny dodatek wynoszący około 0,8 punktu procentowego.
Dane pokazują również, że imigracja z Ukrainy stanowiła około 18% całkowitego wzrostu PKB w tym okresie. W porównaniu z wcześniejszymi latami wpływ ten był znacząco mniejszy – w latach 2013-2021 udział migracji ukraińskiej w wzroście PKB wynosił około 13%, a w okresie 2005-2013 jedynie 3%. Ta dynamika wskazuje na rosnącą rolę uchodźców i migrantów zarobkowych w polskiej gospodarce.
Bezpośredni wpływ na gospodarkę Polski przejawia się także poprzez zatrudnienie Ukraińców w kluczowych sektorach. W roku 2023 stanowią oni około 5% wszystkich pracujących w Polsce, koncentrując się zwłaszcza w przemyśle (23%), budownictwie (18%) i logistyce (15%). Według danych Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), ich obecność zwiększyła wpływy podatkowe państwa o ponad 15 miliardów złotych w samym tylko roku 2024, podczas gdy wydatki na świadczenia społeczne dla tej grupy wyniosły około 2,8 miliarda złotych.
Kontekst
Historia migracji z Ukrainy do Polski sięga początków XXI wieku, jednak pierwsza istotna fala rozpoczęła się dopiero w okolicach roku 2006. Znaczne nasilenie tego procesu nastąpiło po aneksji Krymu przez Rosję w 2014 roku, kiedy to imigracja zaczęła mieć zauważalny wpływ na gospodarkę Polski. Wtedy też udział Ukraińców we wzroście PKB sięgnął około 11% w latach 2014-2018.
Po roku 2022 struktura migracji uległa istotnym zmianom – dotychczas dominowali mężczyźni w wieku produkcyjnym, natomiast obecnie aż około 70% uchodźców stanowią kobiety i dzieci. To oznacza nowe wyzwania związane zarówno z integracją społeczną, jak i ekonomiczną.
W roku 2025 szacuje się, że w Polsce przebywa około 950 tysięcy obywateli Ukrainy, z czego blisko 350 tysięcy jest aktywnych zawodowo. Ich udział na rynku pracy przekłada się nie tylko na zwiększenie konsumpcji i podatków, ale także na ograniczenie negatywnych skutków demograficznych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Eksperci Deloitte oceniają, że wkład ukraińskich migrantów może zwiększać polski PKB nawet o ponad jeden punkt procentowy rocznie w dłuższym terminie.
Perspektywy
Pomimo wyraźnych korzyści gospodarczych, pojawiają się też obawy i kontrowersje dotyczące rzeczywistej liczby uchodźców przebywających obecnie w Polsce. Niektóre źródła wskazują na możliwe zawyżenia – według Centrum Analiz Ekonomicznych (CenEA) faktyczna liczba Ukraińców mogłaby być niższa o połowę względem oficjalnych danych. Ponadto część migrantów wykonuje pracę poniżej swoich kwalifikacji, co ogranicza potencjał ekonomiczny tej grupy.
W krótkim terminie ewentualny powrót części uchodźców do ojczyzny po zakończeniu konfliktu może wywołać trudności kadrowe zwłaszcza w sektorach takich jak budownictwo czy opieka zdrowotna. Szacunki wskazują, że odejście nawet czterdziestu tysięcy pracowników mogłoby obniżyć PKB Polski o około 0,2 punktu procentowego.
Z drugiej strony długoterminowa integracja dzieci uchodźców uczących się obecnie w polskich szkołach może przyczynić się do wzrostu potencjału gospodarczego kraju po roku 2035. To pokazuje konieczność inwestowania nie tylko w szybkie zatrudnienie migrantów, ale również ich edukację oraz rozwój kompetencji zawodowych.
Zainteresowania czytelnika
Dla przeciętnego Polaka obecność uchodźców ukraińskich ma realne przełożenie na rynek pracy oraz finanse publiczne. Ukraińscy pracownicy pomagają wypełnić braki kadrowe występujące już w ponad osiemdziesięciu procentach firm produkcyjnych i usługowych. Dzięki temu ograniczone są ryzyka przestojów produkcyjnych czy spadku jakości usług.
Pod względem finansowym wpływy podatkowe od migrantów przewyższają koszty świadczeń społecznych przeznaczonych dla tej grupy. W efekcie obecność Ukraińców wspiera stabilność systemu emerytalnego oraz umożliwia realizację programów społecznych skierowanych do obywateli Polski.
Co ważne, obawy dotyczące presji imigrantów na rynek nieruchomości wydają się przesadzone – udział Ukraińców w transakcjach mieszkaniowych pozostaje niewielki i nie jest głównym czynnikiem podnoszącym ceny mieszkań. Główne determinanty to nadal polityka monetarna oraz inflacja.
Zaskakujące jest również tempo adaptacji: ponad osiemdziesiąt procent uchodźców znajduje zatrudnienie już w ciągu pierwszego roku od przyjazdu do Polski, a blisko połowa deklaruje chęć pozostania tu na stałe. Ponadto Ukraińcy aktywnie zakładają własne firmy – tylko w roku 2023 powstało ich ponad dwanaście tysięcy, głównie w branży IT i usług biznesowych.
Podsumowanie
Najnowsze badanie NBP jasno pokazuje, że wpływ uchodźców z Ukrainy na PKB Polski jest istotny i pozytywny. Migranci stali się ważnym elementem rynku pracy oraz filarem wsparcia dla polskiej gospodarki wobec wyzwań demograficznych i niedoboru siły roboczej. Wyzwania związane z niedopasowaniem kwalifikacji czy możliwym powrotem części migrantów wymagają jednak dalszych działań i monitoringu sytuacji.
Integracja uchodźców to nie tylko koszt czy obciążenie dla systemu społecznego – to przede wszystkim szansa na rozwój i adaptację gospodarczą kraju wobec zmieniających się realiów geopolitycznych. Kontynuowanie badań nad wpływem migracji pozwoli lepiej wykorzystać potencjał tej sytuacji dla dobra wszystkich mieszkańców Polski oraz przygotować kraj na przyszłe zmiany demograficzne i ekonomiczne.
