Mieszkańcy Krakowa oraz użytkownicy lotniska od lat borykają się z uciążliwymi zapachami i obawami o skażenie środowiska naturalnego. Problemem stał się Potok Olszanicki, przepływający przez teren Kraków Airport, który zimą narażony był na zanieczyszczenia chemikaliami stosowanymi do odladzania samolotów. W odpowiedzi na te wyzwania, lotnisko otrzymało w kwietniu 2025 roku zezwolenie na przełożenie Potoku Olszanickiego. To przełomowy krok, który ma nie tylko poprawić jakość środowiska, ale także zwiększyć komfort życia lokalnej społeczności.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza przełożenie Potoku Olszanickiego? | Przełożenie to budowa nowego koryta potoku w formie rur oraz systemu monitoringu, by eliminować skażenia i uciążliwe zapachy. |
| Kiedy planowane jest zakończenie projektu? | Inwestycja ma zostać ukończona do trzeciego kwartału 2027 roku. |
| Jakie korzyści przyniesie inwestycja mieszkańcom Krakowa? | Poprawa jakości wód, likwidacja nieprzyjemnych zapachów oraz możliwość rozbudowy lotniska bez negatywnego wpływu na środowisko. |
Spis treści:
Najważniejsze Fakty: Technologia i harmonogram inwestycji
Zezwolenie na realizację inwestycji (ZRIL) dla przełożenia Potoku Olszanickiego zostało wydane w kwietniu 2025 roku z rygorem natychmiastowej wykonalności. Projekt obejmuje przebudowę około 2,6 km odcinka cieku przepływającego przez teren lotniska Kraków Airport. Inwestycja o wartości 91 milionów złotych zakłada budowę dwóch równoległych kolektorów rurowych o średnicy 1,4 metra wykonanych z żelbetu sprężonego, odpornych na korozję chemiczną.
Kluczowym elementem jest również awaryjny zbiornik retencyjny o pojemności 4000 metrów sześciennych, który będzie służył do przechwytywania zanieczyszczonych wód opadowych. System będzie wyposażony w 16 czujników jakości wody działających w czasie rzeczywistym i zintegrowanych z systemem SCADA, co umożliwi bieżący monitoring stanu środowiska wodnego.
Prace obejmują także zastosowanie nowoczesnych technologii przewiertów sterowanych pod pasem startowym na głębokości około 8 metrów, co pozwoli uniknąć zakłóceń funkcjonowania systemu ILS stosowanego do precyzyjnego lądowania samolotów. Harmonogram przewiduje ogłoszenie przetargu na wykonawcę już w czerwcu 2025 roku, podpisanie umowy do listopada tego samego roku oraz zakończenie robót i przełączenie potoku do nowego koryta najpóźniej we wrześniu 2027 roku.
Zgodnie z analizami Kraków Airport, dzięki realizacji projektu emisja glikolu propylenowego do środowiska zostanie zredukowana o niemal 99% względem poziomów odnotowanych w sezonach zimowych ostatnich lat. Eliminacja tego związku chemicznego ma istotne znaczenie również dla usunięcia charakterystycznego zapachu „zgniłej cebuli”, zgłaszanego przez mieszkańców dzielnicy Olszanica.
Kontekst: Historia zaniedbań i presja społeczna
Problem skażenia Potoku Olszanickiego trwa od co najmniej 2016 roku, kiedy to Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska po raz pierwszy udokumentował wielokrotne przekroczenia dopuszczalnych norm stężeń glikolu propylenowego stosowanego do odladzania samolotów. Pomimo kolejnych deklaracji ze strony lotniska i wdrażania tymczasowych środków zaradczych, między rokiem 2020 a 2023 odnotowano aż kilkadziesiąt przypadków naruszeń norm środowiskowych.
Niewielkie kary finansowe nakładane za te incydenty – maksymalnie do 500 zł – były powszechnie krytykowane jako niewystarczające dla skutecznej ochrony ekosystemu. Równocześnie lokalna społeczność oraz organizacje ekologiczne prowadziły intensywne działania naciskające na lotnisko i organy administracji o podjęcie skutecznych działań naprawczych.
Ważnym momentem była decyzja stowarzyszenia „Nasza Olszanica” o skierowaniu sprawy do Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz nakaz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach dotyczący ponownej oceny oddziaływania inwestycji na obszar Natura 2000 „Dolina Rudawy”. Prezydent Krakowa Miszalski wpisał rozwiązanie problemu Potoku Olszanickiego do programu „Zielony Kraków 2030”, co podkreśliło jego rangę jako priorytetu miejskiego planowania ekologicznego.
Obecne działania wpisują się w szerszy trend wzrostu inwestycji infrastrukturalnych w Polsce ukierunkowanych na ochronę zasobów wodnych i rewitalizację miejskich ekosystemów. Tylko w roku 2025 polskie porty lotnicze zwiększyły nakłady na ochronę środowiska o blisko 40% względem poprzednich lat.
Perspektywy: Kontrowersje i ryzyka realizacji
Mimo pozytywnej oceny władz portu lotniczego projekt spotkał się z krytyką części środowisk naukowych i ekologicznych. Ekspert dr hab. inż. Marek Fiszer zwraca uwagę, że choć oddzielenie cieku od kanalizacji deszczowej stanowi ważny krok naprzód, nie rozwiązuje całkowicie problemu toksycznych osadów powstałych wskutek wieloletniego skażenia. Według niego konieczne będą dalsze działania rewitalizacyjne potoku i otaczającego go ekosystemu.
Zgłaszane są także obawy dotyczące braku szczegółowych informacji o utylizacji dużych ilości zebranych skażonych wód oraz potencjalnych awarii systemu monitoringu podczas ekstremalnych warunków pogodowych. Lotnisko odpowiada jednak zapewnieniami o zastosowaniu wysokich marginesów bezpieczeństwa przy projektowaniu zbiornika retencyjnego oraz szybkim odbiorze ścieków przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji.
W debacie publicznej pojawiają się również głosy przeciwników inwestycji wskazujące na potrzebę bardziej kompleksowego podejścia uwzględniającego całościową ocenę wpływu na obszary chronione Natura 2000 oraz alternatywne metody oczyszczania wód opadowych.
Zainteresowania Czytelnika: Wpływ na mieszkańców i podróżnych
Dla mieszkańców dzielnicy Olszanica kluczową kwestią jest eliminacja uciążliwych zapachów oraz poprawa jakości powietrza i wód gruntowych. Badania przeprowadzone przez Akademię Górniczo-Hutniczą wskazują, że większość ankietowanych odczuwała negatywne skutki skażenia podczas sezonu zimowego, co przekładało się także na problemy zdrowotne związane z układem oddechowym.
Plany rewitalizacji potoku obejmują między innymi przywrócenie populacji pstrąga potokowego oraz ważek wodnych, co ma pozytywnie wpłynąć na bioróżnorodność lokalnego ekosystemu. Dla użytkowników lotniska inwestycja oznacza bezpieczne warunki do dalszej rozbudowy infrastruktury – m.in. budowę drugiego pasa startowego oraz powiększenie terminala obsługującego nawet do 19 milionów pasażerów rocznie.
Unikalnym aspektem projektu jest zastosowanie przewiertów sterowanych pod pasem startowym bez konieczności przerywania ruchu lotniczego – rozwiązanie to jest ewenementem w skali europejskiej i gwarantuje minimalizację utrudnień podczas realizacji prac budowlanych.
Mieszkańcy powinni przygotować się jednak na okresowe utrudnienia komunikacyjne spowodowane transportem sprzętu budowlanego, zwłaszcza w rejonie ulicy Medweckiej. Lotnisko deklaruje wdrożenie specjalistycznego systemu zarządzania ruchem drogowym wspieranego przez drony monitorujące natężenie ruchu w czasie rzeczywistym.
Projekt przełożenia Potoku Olszanickiego stanowi istotny krok ku poprawie warunków życia mieszkańców Krakowa oraz zabezpieczeniu unikalnego ekosystemu miejskiego przed dalszymi degradacjami. Jednocześnie pozwala on zapewnić rozwój infrastruktury lotniskowej zgodnie z najwyższymi standardami ochrony środowiska naturalnego. Zachęcamy wszystkich zainteresowanych do aktywnego śledzenia postępów prac oraz udziału w konsultacjach społecznych organizowanych przez Kraków Airport, aby wspólnie dbać o czystość i bezpieczeństwo otoczenia.
