| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest opodatkowanie wyrównawcze? | To podatek minimalny, który zapewnia co najmniej 15% efektywną stawkę podatkową dla dużych grup kapitałowych, wdrażany w Polsce od 2025 roku. |
| Kiedy odbędzie się konferencja Ministerstwa Finansów o opodatkowaniu wyrównawczym? | Konferencja zaplanowana jest na 13 maja 2025 roku w Warszawie, w siedzibie Ministerstwa Finansów. |
| Jakie zmiany podatkowe czekają polskie firmy od 2025 roku? | Firmy muszą przygotować się na nowe mechanizmy opodatkowania, zmiany w ulgach inwestycyjnych oraz obowiązek stosowania mechanizmów redukcyjnych w ramach globalnego minimalnego podatku. |
Polska wraz z innymi państwami stoi u progu istotnej zmiany w systemie podatkowym, której celem jest wdrożenie globalnego minimalnego podatku wyrównawczego. Ta reforma wpisuje się w międzynarodowe wysiłki OECD oraz Unii Europejskiej mające przeciwdziałać unikaniu opodatkowania przez wielkie korporacje. Ministerstwo Finansów organizuje konferencję „Opodatkowanie wyrównawcze: stan obecny i plany Ministerstwa Finansów”, która odbędzie się 13 maja 2025 roku w Warszawie. Wydarzenie ma podsumować pierwsze miesiące obowiązywania nowych przepisów oraz przedstawić dalsze kierunki legislacyjne i praktyczne konsekwencje dla polskiego biznesu.
Spis treści:
Wprowadzenie do tematyki podatku wyrównawczego
Podatek wyrównawczy to mechanizm fiskalny mający na celu zapewnienie minimalnej efektywnej stawki opodatkowania na poziomie co najmniej 15% dla dużych grup kapitałowych działających międzynarodowo. Jest on częścią globalnej inicjatywy OECD znanej jako Pillar Two oraz wynikającą z niej dyrektywą UE 2022/2523. Celem tego rozwiązania jest ograniczenie praktyk przenoszenia zysków do jurysdykcji o niskim lub zerowym opodatkowaniu, które powodują erozję bazy podatkowej i negatywnie wpływają na sprawiedliwość fiskalną.
Na przykład, gdy duża korporacja korzysta z luk prawnych i przenosi dochody do kraju z bardzo niskim podatkiem, rzeczywista efektywna stawka jej opodatkowania może być znacznie niższa niż standardowa stawka minimalna. Podatek wyrównawczy nakłada obowiązek dopłaty różnicy między rzeczywistą a minimalną stawką, co ma przywrócić równowagę fiskalną. Dla polskich firm oznacza to konieczność dostosowania struktur finansowych i rozliczeń do nowych wymogów prawnych oraz większą transparentność wobec organów podatkowych.
W kontekście polskiego biznesu temat ten jest szczególnie istotny ze względu na rosnącą liczbę przedsiębiorstw działających w ramach międzynarodowych grup kapitałowych oraz planowane rozszerzenie zakresu obowiązywania przepisów po 2027 roku również na średnie firmy.
Tło wprowadzenia podatku wyrównawczego w Polsce
Droga do implementacji podatku wyrównawczego w Polsce była poprzedzona intensywnymi pracami legislacyjnymi i konsultacjami międzynarodowymi. W listopadzie 2024 roku polski parlament uchwalił ustawę implementującą przepisy OECD Pillar Two oraz unijną dyrektywę UE 2022/2523. Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 roku, co pozwala na rozpoczęcie stosowania nowych regulacji od początku nowego roku podatkowego.
Polski model opodatkowania wyrównawczego opiera się na trzech kluczowych filarach: globalnym podatku wyrównawczym (IIR), krajowym podatku uzupełniającym (QDMTT) oraz podatku od niedostatecznego opodatkowania (UTPR). IIR nakłada obowiązek dopłaty różnicy między efektywną stawką a minimalnym progiem na jednostkę dominującą grupy kapitałowej. QDMTT stanowi mechanizm zabezpieczający interes budżetu państwa, gdy IIR nie zostanie wdrożony przez kraj siedziby jednostki dominującej. UTPR natomiast służy do przeciwdziałania unikaniu opodatkowania poprzez podmioty z jurysdykcji niespełniających wymogów OECD.
Próg przychodowy wynoszący minimum 750 mln euro rocznie kwalifikuje około 2100 podmiotów działających w Polsce do objęcia nowym systemem, w tym około 40 spółek matek z siedzibą krajową. To oznacza znaczące wyzwanie organizacyjne i finansowe dla tych przedsiębiorstw, które muszą już teraz przygotować się do nowych obowiązków raportowych i rozliczeniowych.
Szczegóły nadchodzącej konferencji Ministerstwa Finansów
Konferencja zaplanowana na 13 maja 2025 roku będzie miała charakter strategiczny i edukacyjny. Główne cele wydarzenia to ocena funkcjonowania systemu opodatkowania wyrównawczego po pierwszych miesiącach stosowania przepisów oraz prezentacja planowanych zmian legislacyjnych i narzędzi interpretacyjnych. Organizatorzy chcą również stworzyć przestrzeń do wymiany doświadczeń pomiędzy przedstawicielami rządu a przedsiębiorcami i doradcami podatkowymi.
Wydarzenie podzielono na trzy panele tematyczne: pierwszy dotyczyć będzie praktycznych doświadczeń związanych z realizacją IIR i QDMTT, drugi skupi się na wyzwaniach legislacyjnych zwłaszcza dotyczących integracji systemu ulg inwestycyjnych z nowymi regulacjami, a trzeci obejmie perspektywy rozwojowe, między innymi planowane rozszerzenie zakresu stosowania przepisów o średnie przedsiębiorstwa po roku 2027.
Nowością będzie omówienie mechanizmu wydawania wiążących opinii przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), który zastępuje tradycyjne interpretacje indywidualne dotyczące aspektów opodatkowania wyrównawczego. Opinie te wymagają pełnego ujawnienia modelu biznesowego i struktur własnościowych przez zainteresowane podmioty, co ma zwiększyć przejrzystość i pewność prawa dla przedsiębiorców.
Wpływ na polski krajobraz podatkowy
Wprowadzenie opodatkowania wyrównawczego znacząco wpływa także na system ulg inwestycyjnych dostępnych dla firm w Polsce. W odpowiedzi na ryzyko neutralizacji dotychczasowych zachęt podatkowych przez mechanizm wyrównawczy rząd zdecydował się zastąpić część ulg bezpośrednimi grantami inwestycyjnymi. Program pilotażowy uruchomiony w październiku 2024 roku przewiduje alokację środków rzędu ponad dwóch miliardów złotych na lata 2025-2027 dla przedsiębiorstw dotkniętych nowymi regulacjami.
Dodatkowo przedsiębiorcy mogą korzystać z mechanizmów redukcji podstawy opodatkowania poprzez tzw. substrat majątkowo-osobowy. Obejmuje on asset carve-out – odliczenia wartości rzeczowych aktywów trwałych w wysokości od 5 do 8 procent ich wartości bilansowej – oraz payroll carve-out – uwzględnienie kwalifikowanych kosztów wynagrodzeń w zakresie od 5 do 10 procent tych kosztów. Dzięki temu możliwe jest złagodzenie skutków wzrostu zobowiązań podatkowych wynikających z globalnego minimalnego podatku.
Powiązane inicjatywy i wydarzenia branżowe
Ministerstwo Finansów aktywnie przygotowuje rynek do nadchodzących zmian także poprzez cykl webinariów przeprowadzonych pod koniec 2024 roku, które zgromadziły ponad trzy tysiące uczestników z sektora biznesowego i doradczego. Podczas sesji omawiano szczegółowo metodykę obliczania efektywnej stawki opodatkowania (ETR) oraz zasady zgłaszania transgranicznych struktur hybrydowych zgodnie z nowymi wymogami.
Przed konferencją zaplanowano także inne wydarzenia branżowe o charakterze edukacyjnym i networkingowym, takie jak listopadowa konferencja EY poświęcona wyzwaniom związanym z podatkiem wyrównawczym czy seminarium naukowe SGH we współpracy z EY analizujące długofalowe skutki makroekonomiczne nowych regulacji.
Perspektywy rozwojowe i rekomendacje
Podczas konferencji przedstawione zostaną również projekty nowelizacji ustawy o podatku wyrównawczym. Planowane zmiany obejmują m.in. wydłużenie okresu przejściowego dla spółek Skarbu Państwa do końca 2026 roku oraz rozszerzenie obowiązków raportowych Country-by-Country dla grup o przychodach przekraczających 200 mln euro rocznie. Ponadto przewidywane jest uproszczenie procedur dla podmiotów osiągających ETR powyżej poziomu referencyjnego wynoszącego obecnie około 12%.
Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów większość objętych przepisami grup kapitałowych uzyskała efektywną stawkę podatku między 9 a 12 procent w roku poprzedzającym wdrożenie przepisów (2024). Prognozy wskazują na wpływy budżetowe rzędu kilku miliardów złotych już w pierwszym pełnym roku stosowania nowych regulacji (4,2–5,1 mld zł). Jednocześnie przedsiębiorstwa deklarują konieczność restrukturyzacji swoich struktur operacyjnych i finansowych celem optymalizacji obciążeń fiskalnych.
Wnioski i rekomendacje dla uczestników rynku
Nadchodząca konferencja Ministerstwa Finansów to kluczowa okazja dla przedstawicieli biznesu do poznania szczegółów funkcjonowania systemu opodatkowania wyrównawczego oraz udziału w dyskusjach nad przyszłymi zmianami legislacyjnymi. Uczestnictwo pozwoli lepiej przygotować strategię dostosowawczą firmy oraz wykorzystać dostępne instrumenty wsparcia i ulgi.
Zaleca się aktywne śledzenie harmonogramu wdrażania elektronicznego systemu raportowania GloBE planowanego na trzeci kwartał 2025 roku oraz korzystanie ze środków oferowanych przez Krajowy Plan Odbudowy na doradztwo podatkowe zwłaszcza przez MŚP. Warto również zgłaszać uwagi do projektowanych zmian dotyczących mechanizmu QDMTT, co pozwoli wpłynąć na kształt ostatecznych rozwiązań prawnych.
W efekcie tych działań Polska będzie mogła skuteczniej realizować cele globalnej polityki fiskalnej przy jednoczesnym wsparciu konkurencyjności rodzimego sektora przedsiębiorstw. Sukces reformy zależeć będzie od umiejętnego balansowania między wymogami międzynarodowymi a specyfiką krajowego rynku oraz efektywnej współpracy administracji skarbowej z biznesem.
