| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest uproszczenie ESRS i dlaczego jest potrzebne? | Uproszczenie ESRS to proces redukcji złożoności Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju, mający na celu zmniejszenie kosztów i poprawę przejrzystości raportowania ESG w firmach UE. |
| Jak zgłosić uwagi do konsultacji EFRAG na temat uproszczenia ESRS 2025? | Uwagi można zgłaszać do 6 maja 2025 r. za pomocą formularza online udostępnionego przez EFRAG na stronie internetowej w ramach publicznych konsultacji. |
| Jakie są główne wyzwania dla firm związane z obecnym ESRS? | Firmy wskazują na nadmierną złożoność wymogów, wysokie koszty wdrożenia oraz niespójności regulacyjne między ESRS a innymi unijnymi przepisami, np. SFDR czy Taksonomią UE. |
W obliczu rosnącej roli zrównoważonego rozwoju i kryteriów ESG (Environmental, Social, and Governance) w strategiach przedsiębiorstw, Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) wystąpiła z inicjatywą uproszczenia Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). Od 9 kwietnia do 6 maja 2025 roku trwa publiczna konsultacja dotycząca zmian, które mają zredukować obciążenia administracyjne firm oraz zwiększyć spójność regulacyjną w zakresie raportowania ESG. Reforma ta wpisuje się w szerszy kontekst europejskiej polityki klimatycznej i gospodarczej, odpowiadając na postulaty biznesu oraz cele Europejskiego Zielonego Ładu. Jakie zmiany niesie ze sobą uproszczenie ESRS i jakie będą jego konsekwencje dla przedsiębiorstw działających na rynku Unii Europejskiej?
Spis treści:
Ewolucja ESRS i rola EFRAG
Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) powstały jako odpowiedź na potrzebę ujednolicenia i usystematyzowania raportowania ESG w ramach dyrektywy Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Proces ich tworzenia rozpoczął się pod auspicjami Komisji Europejskiej, a opracowaniem zajęła się EFRAG – niezależny organ doradczy istniejący od 2001 roku. Pierwsze wersje standardów zostały opublikowane pod koniec 2023 roku, zastępując wcześniejszą dyrektywę NFRD, która pozostawiała firmom dużą dowolność w wyborze ram raportowania. ESRS wprowadziły szczegółowe wymogi obejmujące ponad sto obowiązkowych wskaźników oraz setki dodatkowych zależnych od analizy materialności.
Rola EFRAG ewoluowała wraz z rozwojem standardów – dziś grupa nie tylko opracowuje ramy raportowe, ale także publikuje przewodniki implementacyjne oraz monitoruje efekty wdrożeń w praktyce. Reorganizacja EFRAG w 2022 roku miała na celu integrację sprawozdawczości finansowej i niefinansowej, co podkreśla znaczenie kompleksowego podejścia do informacji korporacyjnych. W badaniach prowadzonych przez EFRAG w połowie 2024 roku zwrócono uwagę na istotne trudności firm w realizacji wymagań dotyczących analizy podwójnej materialności oraz integracji procesów due diligence z całym łańcuchem wartości.
Kluczowe wyzwania i potrzeba reformy
Już pierwszy rok obowiązywania ESRS wykazał liczne wyzwania dla przedsiębiorstw. Największym problemem okazała się nadmierna złożoność wymogów materialności, która wymaga od firm oceny wpływu ich działalności nie tylko na otoczenie środowiskowe i społeczne, ale również odwrotnie – jak czynniki ESG wpływają na ich kondycję finansową. Ponad dwie trzecie badanych przedsiębiorstw wskazało trudności w praktycznym zastosowaniu tej koncepcji, zwłaszcza przy ocenie takich aspektów jak bioróżnorodność czy relacje ze społecznościami lokalnymi.
Dodatkowo firmy sygnalizowały konflikty regulacyjne pomiędzy ESRS a innymi unijnymi aktami prawnymi dotyczącymi zrównoważonego rozwoju – przede wszystkim z Rozporządzeniem SFDR oraz Taksonomią UE dla finansowania zrównoważonego. Niespójność tych regulacji prowadzi do ryzyka dublowania obowiązków raportowych lub sprzecznych interpretacji danych. Wreszcie koszty implementacji standardów okazały się znaczne – średnio wyniosły kilka milionów złotych dla dużych przedsiębiorstw, co dla wielu podmiotów stanowi znaczne obciążenie budżetowe.
Aktualne konsultacje publiczne – cele i harmonogram
Konsultacje publiczne ogłoszone przez EFRAG są odpowiedzią na postulaty rynku i mają na celu wypracowanie bardziej przejrzystych oraz proporcjonalnych wymogów raportowych. Trwają od początku kwietnia do początku maja 2025 roku, po czym planowane są warsztaty z udziałem kluczowych interesariuszy oraz przekazanie ostatecznych rekomendacji Komisji Europejskiej do końca października tego samego roku.
Proces konsultacyjny skupia się na siedmiu głównych obszarach reformy: identyfikacji elementów raportowania o najmniejszym znaczeniu dla użytkowników danych, poprawie klarowności języka standardów, harmonizacji wymogów z innymi regulacjami UE takimi jak CSDDD czy SFDR, optymalizacji metod oceny materialności poprzez uproszczenie kryteriów, restrukturyzacji dokumentu tak by był bardziej intuicyjny, zwiększeniu interoperacyjności ze standardami globalnymi ISSB i GRI oraz rozpatrzeniu innych propozycji uproszczeń zgłaszanych przez uczestników rynku.
Kontrowersje wokół inicjatywy „stop-the-clock”
W kwietniu 2025 roku Parlament Europejski zatwierdził mechanizm „stop-the-clock”, który przesuwa o dwa lata terminy obowiązkowego raportowania dla firm nowo objętych Dyrektywą CSRD – m.in. tych rozpoczynających sprawozdawczość za rok obrotowy 2025 oraz podmiotów rozszerzonych o nowe sektory od roku 2026. Decyzja ta ma przede wszystkim złagodzić presję administracyjną oraz dać czas firmom na adaptację do nowych wymogów.
Opinie środowiska biznesowego są generalnie pozytywne – przedstawiciele przedsiębiorstw wskazują na konieczność takiego odroczenia jako sposobu zmniejszenia kosztów i ryzyka błędnego raportowania. Natomiast organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną klimatu wyrażają obawy przed utratą dynamiki transformacji ekologicznej i społecznej oraz ryzykiem opóźnienia realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
Perspektywy zmian – między uproszczeniem a skutecznością
Eksperci wskazują trzy możliwe kierunki dalszych prac nad reformą ESRS. Pierwszy to model warstwowy, zakładający stworzenie podstawowego pakietu wskaźników obowiązkowych dla wszystkich firm wraz z dodatkowymi modułami dedykowanymi sektorom o specyficznych ryzykach ESG. Drugi scenariusz przewiduje zastąpienie części opisowych wymogów wskaźnikami ilościowymi – przykładowo zamiast szczegółowego raportu due diligence stosowanie procentowego wskaźnika dostawców zweryfikowanych pod kątem ESG. Trzecia opcja to integracja systemu sprawozdawczego z Europejskim Single Access Point (EUDAP), która pozwoli automatycznie generować część danych raportowych bez konieczności ręcznego przygotowywania dokumentów.
Mimo że obecne konsultacje nie obejmują bezpośrednio małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), ich wyniki mogą wpłynąć także na kształt przyszłych standardów ESRS LSME dedykowanych MŚP notowanym na giełdach. Badania przeprowadzone przez EFRAG pokazują, że większość MŚP postrzega obecne wymagania jako nieproporcjonalnie skomplikowane względem swoich zasobów operacyjnych i finansowych. Dlatego istotnym wyzwaniem będzie znalezienie równowagi między prostotą a zachowaniem rzetelności i porównywalności danych.
Podsumowując, proces uproszczenia ESRS to kluczowy etap rozwoju europejskiego systemu sprawozdawczości ESG. Jego powodzenie będzie zależało od zdolności do pogodzenia oczekiwań regulatorów, przedsiębiorstw oraz społecznych interesariuszy wobec jakości i dostępności informacji o wpływie działalności gospodarczej na środowisko i społeczeństwo. Zachęcamy firmy do aktywnego udziału w konsultacjach EFRAG jako sposobu współtworzenia korzystniejszych warunków regulacyjnych oraz budowania transparentnej gospodarki zgodnej z celami zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej.
