22 kwietnia 2025 roku Interpol odmówił wszczęcia międzynarodowych poszukiwań za Marcinem Romanowskim, byłym wiceszefem Ministerstwa Sprawiedliwości i posłem PiS, podejrzanym o poważne nadużycia finansowe związane z Funduszem Sprawiedliwości. Decyzja ta, podjęta na podstawie art. 3 Konstytucji Interpolu, wywołuje istotne konsekwencje dla polskiego wymiaru sprawiedliwości oraz relacji międzynarodowych Polski, szczególnie w kontekście politycznej motywacji śledztwa i statusu azylowego Romanowskiego na Węgrzech.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Dlaczego Interpol odmówił poszukiwań Marcina Romanowskiego w 2025? | Interpol powołał się na art. 3 Konstytucji, unikając angażowania się w sprawy o charakterze politycznym, co sugeruje, że uznał śledztwo za politycznie motywowane. |
| Jak uzyskać azyl polityczny na Węgrzech dla polskiego polityka? | Romanowski uzyskał azyl polityczny na Węgrzech, które oceniły, że zarzuty wobec niego mają charakter polityczny i grozi mu brak uczciwego procesu w Polsce. |
| Jakie są skutki odmowy Interpolu w sprawie posła podejrzanego o nadużycia finansowe? | Decyzja wpływa na relacje Polska–Węgry, podważa zaufanie do polskiego wymiaru sprawiedliwości i komplikuje współpracę prawną na poziomie UE. |
Spis treści:
Jak działa decyzja Interpolu i jaki jest status prawny Marcina Romanowskiego?
Decyzja Interpolu o odmowie wszczęcia poszukiwań za Marcinem Romanowskim opiera się na art. 3 jego konstytucji, który zabrania organizacji angażowania się w sprawy o charakterze politycznym. Oznacza to, że mimo przedstawionych przez polską prokuraturę zarzutów dotyczących udziału Romanowskiego w zorganizowanej grupie przestępczej i przywłaszczenia ponad 107 milionów złotych z Funduszu Sprawiedliwości, Interpol uznał, iż istnieje ryzyko wykorzystywania procedury do celów politycznych.
Romanowski od grudnia 2024 roku przebywa na Węgrzech, które przyznały mu azyl polityczny – pierwszy taki przypadek dla polskiego polityka wewnątrz Unii Europejskiej. Rząd Viktor Orbána ocenił bowiem, że zarzuty wobec byłego wiceministra są motywowane politycznie i uniemożliwiają mu uczciwy proces w Polsce. W odpowiedzi Warszawa wystawiła europejski nakaz aresztowania (EAW), jednak współpraca z Węgrami jest utrudniona z powodu ich częstej blokady ekstradycji obywateli polskich.
Śledztwo dotyczy zarzutów związanych z Funduszem Sprawiedliwości – instytucją dysponującą rocznym budżetem przekraczającym pół miliarda złotych. Romanowski miał nadzorować przyznawanie środków oraz manipulować konkursami grantowymi tak, by faworyzować określone podmioty powiązane z poprzednią ekipą rządzącą PiS. Straty Skarbu Państwa szacowane są na około 165 milionów złotych.
Jakie jest tło polityczne decyzji Interpolu i jakie precedensy istnieją?
W świetle ostatnich wydarzeń decyzja Interpolu wpisuje się w szerszy kontekst napięć między obecną koalicją rządzącą a partią PiS. Od grudnia 2023 roku prokuratura wszczęła kilkadziesiąt postępowań wobec byłych urzędników związanych z PiS, co zostało odebrane przez wielu jako element rozliczeń politycznych. Marcin Romanowski określił swoje śledztwo jako „polityczną zemstę”, wskazując na rzekome sfabrykowanie dowodów.
Interpol ma bogatą historię unikania zaangażowania w spory o charakterze politycznym. Przykładami są odmowy wystawienia czerwonych not dla Juliana Assange’a czy Aleksieja Nawalnego – przypadków uznanych za silnie uwikłane politycznie. Zdaniem ekspertów prawniczych organizacja ta dba o to, by nie być narzędziem państw wykorzystujących mechanizmy ścigania do rozgrywek wewnętrznych lub międzynarodowych napięć.
Fundusz Sprawiedliwości, którym kierował Romanowski, formalnie służy pomocy ofiarom przestępstw oraz reintegracji byłych więźniów. Jednak raporty kontrolne wskazują, że znaczna część środków była przekazywana organizacjom bliskim PiS oraz projektom wspierającym kampanie wyborcze tej partii. To dodatkowo komplikuje ocenę motywacji zarówno samego funduszu, jak i prowadzonych przeciwko Romanowskiemu postępowań.
Jak eksperci oceniają decyzję Interpolu i jakie scenariusze rozwoju sytuacji przewidują?
Mecenas Bartosz Lewandowski reprezentujący Romana Romanowskiego podkreśla, że Interpol koncentruje się przede wszystkim na zwalczaniu terroryzmu lub handlu ludźmi i nie angażuje się zwykle w sprawy dotyczące nadużyć urzędniczych czy białych kołnierzyków. Ekspertka prawa międzynarodowego Violetta Lis wskazuje natomiast, że odmowa wydania czerwonej noty nie oznacza uniewinnienia oskarżonego, lecz świadczy o braku wiarygodności motywacji strony oskarżającej.
Z kolei rzeczniczka Prokuratora Generalnego Anna Adamiak zapowiedziała kontynuację procedur prawnych wobec Romanowskiego za pomocą europejskiego nakazu aresztowania. Jednak praktyka pokazuje, że od momentu udzielenia azylu przez Węgry blokują one większość wniosków ekstradycyjnych z Polski ze względu na rzekome naruszenia praworządności przez Warszawę.
W krótkim terminie Marcin Romanowski pozostanie prawdopodobnie chroniony przed ekstradycją dzięki statusowi azylanta. Długofalowo sprawa może trafić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jako precedens dotyczący współpracy sądowej między państwami członkowskimi oraz zasad wzajemnego zaufania.
Dlaczego sprawa Marcina Romanowskiego ma znaczenie dla Polski i Unii Europejskiej?
Decyzja Interpolu wyraźnie podważa międzynarodową wiarygodność polskiego wymiaru sprawiedliwości. Według najnowszych badań opinii publicznej przeprowadzonych przez IPSOS w kwietniu 2025 roku jedynie około jedna trzecia Polaków darzy obecny system prawniczy zaufaniem – to spadek względem lat poprzednich.
Kwestia ta ma także poważne implikacje dla relacji Polski z innymi państwami Unii Europejskiej oraz szczególnie z Węgrami. Budapeszt od końca 2024 roku blokuje wiele rezolucji unijnych dotyczących praworządności w Polsce i ogranicza współpracę prawną między krajami. Komisja Europejska rozważa nawet ograniczenie wypłat miliardowych funduszy unijnych dla Węgier jako reakcję na te działania.
Przyznanie azylu wewnątrz Unii Europejskiej to precedens łamiący dotychczasową zasadę wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi. Eksperci wskazują, że rząd Viktora Orbána wykorzystuje tę sytuację jako element szerszej gry geopolitycznej wobec liberalnych państw UE.
Dla Polski rok 2025 może być kluczowy pod względem odbudowy lub dalszego pogorszenia reputacji wymiaru sprawiedliwości oraz umocnienia pozycji międzynarodowej poprzez transparentność prowadzonych postępowań i respektowanie standardów praworządności.
Decyzja Interpolu dotycząca Marcina Romanowskiego stanowi punkt zwrotny dla oceny stanu demokracji i praworządności w Polsce oraz test dla skuteczności mechanizmów współpracy międzynarodowej w ramach Unii Europejskiej.
