W obliczu rosnących napięć w regionie Morza Bałtyckiego, Szwecja wraz z państwami nordyckimi oraz Litwą podjęły przełomową decyzję o wspólnym zakupie kilkuset wozów bojowych piechoty CV90. Inicjatywa ta, ogłoszona 22 kwietnia 2025 roku w Sztokholmie przez premiera Szwecji Ulfa Kristerssona i premiera Litwy Gintautasa Paluckasa, ma na celu przyspieszenie modernizacji sił zbrojnych, zwiększenie bezpieczeństwa regionalnego oraz obniżenie kosztów zakupu dzięki synergii przemysłowej i logistycznej. Wspólny zakup CV90 wpisuje się w szerszy kontekst wzmacniania współpracy obronnej krajów nordyckich i bałtyckich w obliczu zmieniającej się sytuacji geopolitycznej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest wspólny zakup CV90 i jakie korzyści przyniesie? | To inicjatywa Szwecji, Finlandii, Norwegii i Litwy na zakup kilkuset wozów bojowych piechoty, która przyspieszy dostawy i obniży koszty. |
| Jakie państwa nordyckie wspólnie zakupią wozy bojowe piechoty CV90 w 2025 roku? | Szwecja, Finlandia, Norwegia oraz Litwa jako partner bałtycki będą realizować wspólne zamówienie. |
| Jaki wpływ ma wspólny zakup CV90 na bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego? | Wspólna modernizacja zwiększa interoperacyjność NATO i wzmacnia zdolności obronne przeciwko zagrożeniom rosyjskim. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące wspólnego zakupu CV90?
22 kwietnia 2025 roku w Sztokholmie premier Szwecji Ulf Kristersson wraz z litewskim premierem Gintautasem Paluckasem oficjalnie ogłosili zamiar dokonania wspólnego zakupu kilkuset wozów bojowych piechoty CV90 przez Szwecję, Finlandię, Norwegię oraz Litwę. Wartość tego przedsięwzięcia szacowana jest na co najmniej 3–4 miliardy euro. Celem jest nie tylko przyspieszenie dostaw nowoczesnego sprzętu wojskowego, ale także znaczne obniżenie kosztów dzięki skali zamówienia oraz wzmocnienie lokalnych przemysłów obronnych[2][8][9].
Premier Kristersson podkreślił, że dzięki tej inicjatywie możliwe będzie skrócenie czasu oczekiwania na nowe pojazdy o 2–3 lata oraz oszczędność rzędu 15–20% kosztów w porównaniu do indywidualnych zamówień. Litwa planuje nabyć około 100 pojazdów dla dwóch batalionów zmechanizowanych, które będą działać komplementarnie z nowymi czołgami Leopard 2A8[1][11]. Finlandia natomiast kontynuuje modernizację swojej floty CV90 – obecnie dysponuje 102 egzemplarzami wersji CV9030, ale nadal eksploatuje około 110 przestarzałych BMP-2 wymagających wymiany[1][5].
Producentem pojazdów jest szwedzki oddział BAE Systems Hägglunds, który odnotował wzrost zamówień o 450% w ostatnich trzech latach. W samym 2024 roku podpisano kontrakty na dostawę 205 pojazdów dla Danii i Szwecji (w tym część dla Ukrainy) oraz kolejnych 152 dla Słowacji[3][4][6]. Nowe pojazdy będą bazować na standardzie MkIIIC wyposażonym m.in. w system aktywnej ochrony Iron Fist oraz armatę kalibru 35 mm ze zintegrowanymi pociskami przeciwpancernymi Spike-LR[4][5].
Jak kontekst geopolityczny wpływa na decyzję o wspólnym zakupie CV90?
W świetle ostatnich wydarzeń wojennych na Ukrainie oraz rosnących napięć wokół Morza Bałtyckiego, państwa nordyckie i bałtyckie postanowiły zwiększyć swoje zdolności obronne poprzez skoordynowane działania. Wojna na Ukrainie udowodniła skuteczność zachodnich platform pancernych takich jak CV90, które sprawdziły się między innymi podczas walk pod Bachmutem i Kreminną[7][11].
Inicjatywa ta wpisuje się także w trend europejskiej współpracy militarnej rozpoczętej przez Holandię oraz duńsko-szwedzką umowę z końca 2024 roku o wartości około 2,5 miliarda euro[3][5]. Dla Litwy jest to kluczowy element rozbudowy Dywizji Narodowej – formacji zdolnej do samodzielnego odparcia agresji do roku 2030. Budżet obronny tego kraju został powiększony o dodatkowe 800 milionów euro właśnie pod kątem modernizacji sprzętu[11].
Dla Szwecji i Finlandii – nowych członków NATO od 2024 roku – wspólny zakup oznacza poprawę interoperacyjności z sojusznikami oraz utrzymanie pozycji lidera w produkcji nowoczesnych gąsienicowych pojazdów bojowych w Europie Północnej[9][10]. W porównaniu do innych krajów regionu – Czechy zamówiły niedawno bezpośrednio aż 246 egzemplarzy CV90 – wyraźnie pokazując dominację tej platformy w Europie Środkowej[4][11].
Jak eksperci oceniają strategiczne znaczenie wspólnego zakupu CV90?
Eksperci podkreślają wielowymiarowe znaczenie tej inicjatywy. Anna Lindberg z Szwedzkiego Instytutu Badań nad Bezpieczeństwem (FOI) zwraca uwagę na aspekt polityczny „Wspólny zakup to nie tylko korzyści finansowe, ale przede wszystkim sygnał jedności wobec rosyjskich prowokacji zarówno w Arktyce, jak i Kaliningradzie”[9].
Z kolei Petr Pavel, były przewodniczący Komitetu Wojskowego NATO, porównuje CV90 do amerykańskiego Bradleya: „Ta europejska platforma to sprawdzona konstrukcja umożliwiająca szybkie modyfikacje i adaptacje do współczesnych wyzwań pola walki”[5][7].
Nie brakuje jednak głosów krytycznych. Gintaras Bagdonas z Litewskiego Centrum Studiów Strategicznych zwraca uwagę na potrzebę transferu technologii: „Współpraca przemysłowa musi gwarantować udział lokalnych firm – bez tego ryzykujemy powtórzenie błędów znanych z zakupu transporterów Boxer”[11]. To wyzwanie będzie kluczowe dla sukcesu projektu.
Jak wpływa wspólny zakup CV90 na bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego i gospodarkę?
Dla obywateli państw zaangażowanych we wspólną inwestycję oznacza to realne zwiększenie poziomu bezpieczeństwa. Wozy bojowe piechoty CV90 są przystosowane do ekstremalnych warunków klimatycznych panujących na północy Europy – działają skutecznie nawet przy temperaturach sięgających -40°C oraz poradzą sobie z przeszkodami wodnymi i terenowymi charakterystycznymi dla Skandynawii i krajów bałtyckich[5][9].
Z punktu widzenia gospodarki lokalnej to także impuls rozwojowy. BAE Systems Hägglunds zapowiedział produkcję około 30% komponentów litewskich pojazdów w fabrykach ulokowanych bezpośrednio na terenie Litwy, co sprzyja rozwojowi przemysłu obronnego i transferowi technologii[11].
Zaskakującym aspektem jest rola Ukrainy jako nieformalnego testera modeli CV90. Ukraińskie jednostki korzystają już z wariantów wyposażonych m.in. w reaktywne płyty pancerne czy zaawansowane systemy walki elektronicznej. Doświadczenia te mogą wpłynąć na przyszłe wersje eksportowe pojazdów[7], co dodatkowo podnosi ich wartość taktyczną.
Co oznacza wspólny zakup CV90 dla przyszłości bezpieczeństwa Europy Północnej?
Inicjatywa Szwecji, Finlandii, Norwegii oraz Litwy jest kamieniem milowym integracji obronnej regionu Morza Bałtyckiego. Połączenie sił i zasobów umożliwia stworzenie spójnego systemu odstraszania opartego na nowoczesnym sprzęcie wojskowym oraz wzajemnym wsparciu logistycznym i technicznym. W połączeniu z innymi programami modernizacyjnymi – takimi jak dostawy czołgów Leopard 2A8 do Litwy czy unowocześnianie fińskiej floty bojowej – ta współpraca może stać się modelem dla innych państw NATO zainteresowanych podobnymi projektami[1][9][11].
Niezależnie od dalszych wyzwań technicznych czy politycznych, ta solidarność pokazuje, że współpraca międzynarodowa pozostaje kluczem do zapewnienia pokoju i stabilności nie tylko w Europie Północnej, ale szerzej – także na kontynencie europejskim.
Decyzja o wspólnym zakupie CV90 stanowi więc istotny krok ku zwiększeniu bezpieczeństwa narodowego dzięki nowoczesnym technologiom wojskowym oraz efektywnej współpracy między państwami nordyckimi a Litwą.
