Dzika przyroda w obronności to temat, który zyskał na znaczeniu po pożarze Biebrzańskiego Parku Narodowego w kwietniu 2025 roku. Magdalena Biejat, kandydatka Nowej Lewicy, podczas konferencji prasowej podkreśliła, że ochrona dzikich terenów powinna stać się elementem systemu obrony państwa. Jej stanowisko wpisuje się w szerszą dyskusję o roli naturalnych ekosystemów w bezpieczeństwie narodowym, zwłaszcza w kontekście zmian klimatycznych i zagrożeń ekologicznych.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak dzika przyroda wpływa na system obrony państwa w Polsce? | Naturalne ekosystemy, takie jak mokradła i lasy, tworzą naturalne bariery spowalniające ruchy wojsk i chroniące granice. |
| Jaka jest rola mokradeł w ochronie granic Polski 2025? | Mokradła zwiększają wilgotność gleby i utrudniają przemarsz ciężkiego sprzętu, co wzmacnia obronność kraju. |
| Jak dofinansowanie dla Ochotniczych Straży Pożarnych wpływa na bezpieczeństwo ekologiczne? | Dofinansowanie OSP pozwala na lepszą walkę z pożarami i zwiększa efektywność działań ratowniczych na terenach dzikich. |
Spis treści:
Dlaczego dzika przyroda w obronności zyskuje na znaczeniu w Polsce?
W świetle ostatnich wydarzeń, takich jak pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego obejmujący ponad 450 hektarów, rola dzikiej przyrody w systemie obronnym Polski staje się coraz bardziej widoczna. Magdalena Biejat zwraca uwagę, że naturalne tereny powinny być traktowane jako infrastruktura krytyczna. Taki krok pozwoli nie tylko chronić cenne ekosystemy, ale także wzmacniać bezpieczeństwo narodowe poprzez wykorzystanie ich strategicznych walorów.
Pożar wymagał zaangażowania aż 93 pojazdów gaśniczych oraz setek lotów śmigłowców z wodą, pokazując skalę zagrożenia i potrzebę skuteczniejszej ochrony tych terenów. Biejat podkreśla, że odpowiednie zarządzanie dziką przyrodą może znacząco zmniejszyć ryzyko podobnych katastrof oraz wpłynąć na system obrony państwa.
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące pożaru i infrastruktury krytycznej?
Pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym rozpoczął się 20 kwietnia 2025 roku i objął około 450 hektarów niezwykle cennych terenów przyrodniczych. Do gaszenia zaangażowano ponad 250 lotów śmigłowców oraz specjalistyczne oddziały Ground Forest Fire Fighting (GFFF). Te działania ukazały nie tylko skalę zagrożeń naturalnych, ale też konieczność traktowania takich obszarów jako elementów infrastruktury krytycznej.
Definicja infrastruktury krytycznej zwykle obejmuje instalacje wojskowe, energetyczne czy transportowe. Magdalena Biejat proponuje rozszerzenie tego zakresu o dziką przyrodę – mokradła, lasy i bagna – które pełnią funkcje ochronne zarówno ekologiczne, jak i strategiczne. To podejście wpisuje się w nowoczesne trendy polityki bezpieczeństwa, gdzie ekosystemy stają się pierwszą linią obrony przed różnorodnymi zagrożeniami.
Jak kontekst historyczny wpływa na zmiany w podejściu do dzikiej przyrody?
W świetle katastrofy ekologicznej na Odrze z lipca 2024 roku jasne stały się konsekwencje zaniedbań infrastrukturalnych oraz braku integracji polityki ekologicznej z bezpieczeństwem narodowym. Wtedy to ujawniono złe zarządzanie rzekami i niedostateczne utrzymanie systemów melioracyjnych, co doprowadziło do znacznych strat środowiskowych.
Od 2023 roku Ministerstwo Obrony Narodowej realizuje program Tarcza Wschód, który uwzględnia renaturyzację terenów przygranicznych jako element strategii obronnej. W tym kontekście Polska idzie śladem Finlandii – kraju, który od lat wykorzystuje naturalne bariery takie jak bagna czy lasy do ograniczenia potencjalnych działań wojskowych przeciwnika. Podobnie sytuacja wyglądała podczas ćwiczeń wojskowych Białorusi w pobliżu Puszczy Białowieskiej, gdzie gęste lasy ograniczyły skuteczność rozpoznania satelitarnego.
Co mówią eksperci o integracji ochrony dzikiej przyrody z obronnością?
Eksperci podkreślają wielowymiarowe korzyści płynące z uwzględnienia dzikiej przyrody w systemie obronności. Prof. Rafał Kowalczyk z Instytutu Biologii Ssaków PAN zauważa: „Odtwarzanie mokradeł to nie tylko ochrona bioróżnorodności. W konfliktach zbrojnych takie tereny stanowią barierę nie do przebycia dla ciężkiego sprzętu. To tańsze i trwalsze niż betonowe fortyfikacje”.
Z kolei dr Anna Mackiewicz z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot wskazuje na dodatkowe korzyści ekologiczne: „Inwestycje w renaturyzację pomagają również przeciwdziałać suszom – które tylko w zeszłym roku spowodowały straty rolne przekraczające 2 miliardy złotych”.
Początkowy sceptycyzm wobec takiego podejścia ilustruje przykład dziennikarza Polsat News, który początkowo nie wierzył w znaczenie tematu. Jednak dzięki argumentom Magdaleny Biejat oraz doświadczeniom z Ukrainy – gdzie zalane tereny zatrzymały kolumny pancerne rosyjskie – zmienił zdanie na korzyść tej wizji.
Jakie korzyści dla obywateli niesie ze sobą nowa strategia bezpieczeństwa?
Dzięki integracji ochrony środowiska z systemem obronnym możliwe jest realne zmniejszenie ryzyka pożarowego oraz innych klęsk żywiołowych. Susze dotknęły aż 75% powierzchni kraju w 2024 roku, a renaturyzacja mogłaby zwiększyć wilgotność gleby nawet o 30%, co bezpośrednio przekłada się na mniejsze zagrożenie pożarami.
Kandydatka Biejat zwraca też uwagę na konieczność dofinansowania Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP), które stanowią podstawę walki z lokalnymi zagrożeniami. Obecnie około 60% jednostek OSP boryka się z niedostatkiem sprzętu oraz problemami kadrowymi. Inwestycje rzędu 120 milionów złotych rocznie umożliwiłyby modernizację tych formacji i poprawę efektywności ich działań.
Zaskakujące są także dane dotyczące ekonomicznej wartości dzikich terenów – każde tysiąc hektarów mokradeł generuje roczne korzyści ekosystemowe warte około 4,7 miliona złotych. Dodatkowo bobry – których populacja osiągnęła już około 140 tysięcy osobników – budując tamy tworzą rozlewiska stanowiące naturalną przeszkodę dla przemarszu wojsk.
Co to oznacza dla przyszłości bezpieczeństwa narodowego Polski?
Propozycja Magdaleny Biejat wpisuje się w globalny trend tzw. zielonej obronności promowany przez NATO od 2023 roku. Wyzwaniem pozostaje jednak opracowanie jasnych mechanizmów finansowania oraz budowa porozumienia między resortami MON i Ministerstwem Klimatu wraz z organizacjami pozarządowymi.
W perspektywie najbliższych lat kluczowe stanie się wdrożenie międzyresortowych programów ochrony środowiska jako integralnej części strategii bezpieczeństwa państwa. Jak podkreśla Państwowa Rada Ochrony Przyrody: „Przyroda nie zna podziałów na branże – jej ochrona wymaga synergii”.
Dzika przyroda w obronności to nie tylko kwestia ochrony środowiska – to inwestycja w trwałe bezpieczeństwo Polski. Czy jesteśmy gotowi dostrzec jej strategiczny potencjał i działać zgodnie z nowym paradygmatem? Ta refleksja powinna stać się impulsem do budowania lepszej przyszłości dla nas wszystkich.
