Polacy mają prawo do odzyskania średnio 29 tysięcy złotych z subkont Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) po zmarłych bliskich, jednak w 2025 roku wiele osób napotyka na opóźnienia w wypłacie tych dziedziczonych środków. Problemy wynikają głównie z przeciążenia systemu oraz skutków pandemii COVID-19, które nadal wpływają na tempo realizacji wniosków. ZUS informuje, że sytuacja jest monitorowana, a procedury stopniowo usprawniane, jednak beneficjenci muszą przygotować się na dłuższe oczekiwanie i znać kluczowe zasady odzyskania pieniędzy.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak odzyskać odziedziczone środki z ZUS w 2025? | Należy złożyć wniosek wraz z dokumentami potwierdzającymi prawo do spadku przez platformę PUE ZUS lub osobiście w oddziale. |
| Co zrobić gdy ZUS opóźnia wypłatę odziedziczonych pieniędzy? | Można monitorować status sprawy na PUE ZUS i zgłosić skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich lub zwrócić się o pomoc prawną. |
| Jakie dokumenty są potrzebne do dziedziczenia środków z OFE i ZUS? | Wymagane są akt zgonu, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub uprawnienia. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty o dziedziczeniu środków z ZUS w 2025 roku?
Dziedziczenie środków z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczy zgromadzonych na subkontach oraz w Otwartych Funduszach Emerytalnych (OFE) kwot, które po śmierci ubezpieczonego mogą przypaść rodzinie lub innym uprawnionym osobom. W praktyce po śmierci osoby ubezpieczonej połowa zgromadzonych środków trafia automatycznie na subkonto współmałżonka, jeśli małżeństwo trwało do dnia jej śmierci. Pozostała część jest rozdzielana zgodnie z dyspozycją na wypadek śmierci lub ustawowo – poprzez postępowanie spadkowe.
Warto podkreślić, że według statystyk średnia kwota dziedziczonych funduszy wynosi około 29 tysięcy złotych, a dla osób z wieloletnim stażem pracy sięga nawet 60 tysięcy złotych. W 2025 roku obserwuje się wzrost liczby składanych wniosków o wypłatę tych środków – o ponad 20% więcej niż rok wcześniej. Mimo to aż około 35% uprawnionych nie korzysta ze swojego prawa ze względu na niewiedzę lub obawy związane z formalnościami.
Opóźnienia wypłat środków dziedziczonych to jeden z największych problemów obecnej sytuacji. Czas oczekiwania na wypłatę może wynosić od trzech do nawet sześciu miesięcy. Tak długie terminy powodują realne problemy finansowe dla rodzin – od konieczności zadłużania się po trudności w pokryciu kosztów leczenia czy pogrzebu. Badania opinii publicznej wskazują, że większość beneficjentów ocenia procedurę jako skomplikowaną i frustrującą.
Jak pandemia i reformy wpłynęły na opóźnienia w wypłatach ZUS?
Pandemia COVID-19 miała znaczący wpływ na funkcjonowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wprowadzona w 2020 roku specustawa zawiesiła obowiązek naliczania odsetek za opóźnienia, co przełożyło się na wydłużenie czasu realizacji wypłat. Chociaż stan pandemii zakończył się formalnie w 2023 roku, skutki organizacyjne i kadrowe pozostają odczuwalne także w bieżącym roku.
Rok 2025 przyniósł kolejne zmiany systemowe – przede wszystkim wdrożenie mechanizmu suwaka bezpieczeństwa, który ograniczył pulę środków przekazywanych do dziedziczenia o około 15%. Ponadto od stycznia wszystkie wnioski o wypłatę dziedziczonych funduszy muszą być składane elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Choć ma to przyspieszyć procesy w dłuższej perspektywie, początkowo spotkało się to ze znaczną krytyką ze strony starszych beneficjentów i osób mniej obeznanych cyfrowo.
Analizując dane historyczne można zauważyć, że średni czas oczekiwania na wypłatę zmieniał się: podczas szczytu pandemii wynosił nawet 4,5 miesiąca; po cyfryzacji procedur skrócił się do około 2,5 miesiąca; natomiast obecnie obserwujemy ponowny wzrost do około trzech miesięcy spowodowany nowymi wyzwaniami organizacyjnymi oraz rosnącą liczbą spraw.
Co mówią eksperci o obecnej sytuacji i jak wygląda przyszłość dziedziczenia w ZUS?
Z oficjalnego stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że większość spraw dotyczących dziedziczenia jest rozpatrywana terminowo. Iwona Kowalska-Matis, rzecznik prasowy ZUS Dolny Śląsk, zaznacza: „W około 85% przypadków decyzje zapadają zgodnie z wyznaczonym terminem. Opóźnienia pojawiają się głównie wtedy, gdy brakuje kompletnej dokumentacji lub występują spory dotyczące praw spadkowych.” Apeluje również o dokładne przygotowanie wszystkich wymaganych dokumentów już przy składaniu wniosku.
Z kolei praktycy branży finansowej wskazują na istotne przeszkody proceduralne. Cezary Szymaś z ASCS-Consulting podkreśla: „Kluczowym problemem jest konieczność posiadania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydawanego przez sąd – jego uzyskanie przeciętnie zajmuje około czterech miesięcy. To wydłuża cały proces wypłaty środków.”
Eksperci proponują rozwiązania mające usprawnić sytuację. Zalecają m.in. automatyczne przekazywanie pieniędzy po upływie określonego czasu od zgłoszenia śmierci osoby ubezpieczonej oraz utworzenie funduszu zaliczkowego wspierającego rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej. Ważnym postulatem jest też pełna digitalizacja procesu poprzez integrację systemu ZUS z Rejestrem Spadkowym, co pozwoliłoby ograniczyć formalności i przyspieszyć wypłaty.
Jak efektywnie dochodzić swoich praw do odziedziczonych pieniędzy? Praktyczne porady
Dla wielu osób informacja o możliwości odzyskania dziedziczonych środków bywa niespodzianką – często nie wiedzą one, że mogą ubiegać się o kwoty rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Warto pamiętać, że nawet połowa zgromadzonych funduszy może przypaść współmałżonkowi bez dodatkowych formalności pod warunkiem istnienia wspólnoty majątkowej do dnia śmierci ubezpieczonego.
Procedura dochodzenia praw zaczyna się od identyfikacji miejsca przechowywania środków – można to sprawdzić przez korespondencję lub platformę PUE ZUS. Następnie należy złożyć odpowiedni wniosek dostępny online lub osobiście wraz z wymaganymi dokumentami: aktem zgonu, postanowieniem sądu o nabyciu spadku oraz potwierdzeniem pokrewieństwa lub innych praw do funduszy.
Czas oczekiwania na decyzję wynosi maksymalnie trzy miesiące. W przypadku opóźnień warto aktywnie monitorować status sprawy za pomocą PUE ZUS i korzystać ze wsparcia Biura Rzecznika Praw Obywatelskich czy porad prawnych oferowanych bezpłatnie dla obywateli.
Dla przeciętnego Polaka odzyskane środki stanowią często równowartość kilku miesięcznych pensji i mogą znacząco poprawić sytuację finansową rodziny. Niestety niemal dwie trzecie osób deklaruje konieczność korzystania w międzyczasie z kosztownych pożyczek ze względu na przedłużające się terminy wypłat.
Odzyskanie środków z ZUS wymaga cierpliwości i dobrej znajomości procedur, jednak jest realną szansą na poprawę sytuacji finansowej wielu rodzin po stracie bliskich. Znajomość kroków formalnych oraz aktywne monitorowanie postępów sprawy to kluczowe elementy sukcesu mimo obecnych opóźnień.
