W 2025 roku polscy emeryci i renciści mają wyjątkową okazję na zwiększenie swoich dochodów bez konieczności dodatkowego wysiłku. Kluczem do wyższej trzynastej emerytury jest złożenie wniosku EPD-21 do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dzięki temu prostemu dokumentowi można znacząco poprawić stan swojego konta bankowego, korzystając z optymalizacji podatkowej, która pozwala uniknąć potrąceń zaliczek na podatek dochodowy od dodatkowych świadczeń. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jak działa mechanizm wniosku EPD-21, jakie korzyści finansowe przynosi, kto może z niego skorzystać, a także jak przebiega procedura jego składania oraz jakie zmiany przewiduje się na najbliższe lata.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest wniosek EPD-21? | To formularz umożliwiający emerytom zawieszenie poboru zaliczki na podatek dochodowy od trzynastej i czternastej emerytury. |
| Kto może skorzystać z wniosku EPD-21? | Osoby z rocznymi dochodami nieprzekraczającymi 30 000 zł i świadczeniami do 2 500 zł brutto miesięcznie. |
| Do kiedy należy złożyć wniosek EPD-21 do ZUS? | Termin składania upływa 28 lutego 2025 roku, a efekt jest widoczny już od kwietniowej wypłaty. |
Spis treści:
Mechanizm trzynastej emerytury w kontekście zmian prawnych na 2025 rok
Trzynasta emerytura to dodatkowe świadczenie finansowe dla emerytów i rencistów, które zostało wprowadzone ustawą z dnia 9 stycznia 2020 roku. Wraz z rosnącymi kosztami życia i inflacją stanowi ważne wsparcie finansowe dla seniorów. W roku 2025 wysokość trzynastej emerytury zostanie ustalona na poziomie około 1 878,91 zł brutto, co odpowiada najniższej waloryzowanej emeryturze obowiązującej od marca tego samego roku. Waloryzacja ta wynosi około 5,5%, co jest niższym tempem wzrostu niż w poprzednich latach, gdy wskaźniki sięgały nawet ponad 12% rocznie. Spadek dynamiki waloryzacji wynika przede wszystkim ze stabilizacji inflacji oraz spowolnienia gospodarczego.
Od kwoty brutto trzynastej emerytury potrącane są obowiązkowe składki zdrowotne w wysokości około 9%. Dodatkowo osoby otrzymujące świadczenia powyżej progu około 2 500 zł brutto miesięcznie podlegają zaliczce na podatek dochodowy według stawki 12%. To właśnie te potrącenia powodują, że faktyczna kwota wpływająca na konto emeryta jest niższa niż wartość nominalna świadczenia. Właśnie tutaj kluczową rolę odgrywa wniosek EPD-21 – pozwala on na zawieszenie poboru zaliczki podatkowej, co przekłada się na wyższą kwotę netto otrzymywaną przez seniorów.
Wniosek EPD-21 jako narzędzie optymalizacji podatkowej
Formularz EPD-21 został udostępniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako nowoczesne narzędzie umożliwiające seniorom optymalizację podatkową ich dodatkowych świadczeń. Wniosek ten pozwala na zawieszenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od trzynastej i czternastej emerytury dla osób, których roczne dochody nie przekraczają progu 30 000 zł. Dzięki temu osoby spełniające kryteria nie muszą czekać na coroczne rozliczenie podatkowe, aby odzyskać nadpłacony podatek – zamiast tego otrzymują wyższe świadczenia już przy każdej wypłacie.
Grupy docelowe obejmują przede wszystkim osoby pobierające emeryturę lub rentę do wysokości około 2 500 zł brutto miesięcznie, które nie posiadają innych znaczących źródeł dochodu. Statystyki ZUS wskazują, że blisko pół miliona seniorów skorzystało lub zamierza skorzystać z tej formy optymalizacji.
Przykładowo dla osoby otrzymującej podstawową emeryturę w wysokości około 1 700 zł brutto, zastosowanie wniosku EPD-21 zwiększa netto trzynastą emeryturę z około 1 637 zł do ponad 1 709 zł. Różnica ta może sięgać nawet kilkuset złotych miesięcznie dla osób o wyższych świadczeniach mieszczących się poniżej progu podatkowego. Dla wielu seniorów oznacza to realny wzrost dostępnych środków finansowych bez potrzeby angażowania się w skomplikowane rozliczenia podatkowe.
Kontekst społeczno-ekonomiczny i reakcje interesariuszy
W obliczu starzenia się społeczeństwa oraz rosnącej liczby osób pobierających świadczenia emerytalne system polski stoi przed wyzwaniem zapewnienia stabilności finansowej oraz adekwatności świadczeń. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba emerytów i rencistów przekroczyła już ponad 9,6 miliona osób. Średnie świadczenie brutto wynosi około 2 890 zł miesięcznie, co stawia system pod presją zarówno ze względu na koszty wypłat, jak i konieczność utrzymania odpowiedniego poziomu życia seniorów.
Wprowadzenie i promowanie wniosku EPD-21 wpisuje się w politykę społeczną mającą na celu zwiększenie efektywności wsparcia finansowego bez nadmiernego obciążania budżetu państwa. Jednocześnie mechanizm spotkał się z pewną krytyką – wskazuje się na problem braku automatycznej aktualizacji danych o dochodach przez ZUS oraz ograniczony dostęp do informacji o możliwości składania takiego wniosku. Badania pokazują, że jedynie około jedna czwarta seniorów deklaruje pełną znajomość procedury związanej z EPD-21. Ponadto ulga dotyczy wyłącznie świadczeń wypłacanych przez ZUS, pomijając inne grupy takie jak nauczyciele czy służby mundurowe.
Procedura składania wniosku i harmonogram działań
Złożenie wniosku EPD-21 jest stosunkowo proste i możliwe za pośrednictwem platformy PUE ZUS – elektronicznego konta użytkownika zakładu ubezpieczeń społecznych. Alternatywnie można go przesłać tradycyjną pocztą lub dostarczyć osobiście do oddziału ZUS. Termin składania został ustalony na dzień 28 lutego 2025 roku – po tym terminie dokument nie będzie mógł być uwzględniony przy wypłatach za bieżący rok kalendarzowy.
ZUS deklaruje przetworzenie formularzy w ciągu maksymalnie dwóch tygodni roboczych od daty wpływu oraz uwzględnienie zmian przy wypłatach rozpoczynających się od kwietnia. Po złożeniu wniosku świadczeniobiorca ma obowiązek monitorować swoje dochody – jeśli przekroczą one próg uprawniający do zawieszenia poboru zaliczek podatkowych, powinien niezwłocznie poinformować o tym ZUS celem korekty decyzji. Brak takiego zgłoszenia może skutkować koniecznością zwrotu nadpłat wraz z odsetkami.
Perspektywy na przyszłość i rekomendacje
Eksperci zajmujący się analizą systemu zabezpieczenia społecznego przewidują dalszą popularyzację mechanizmu EPD-21 wraz ze wzrostem świadomości beneficjentów oraz rozwojem cyfryzacji usług publicznych. Prognozuje się również możliwość podniesienia limitu dochodowego kwalifikującego do ulgi podatkowej do poziomu około 35 000 zł rocznie, co wynikać będzie ze zmian planowanych przy waloryzacji kwoty wolnej od podatku.
Z perspektywy praktycznej rekomenduje się seniorom regularne monitorowanie sumy wszystkich źródeł dochodu oraz korzystanie z pomocy doradców podatkowych dostępnych m.in. w ośrodkach pomocy społecznej. Subskrybowanie newslettera ZUS lub śledzenie komunikatów poprzez PUE pozwoli natomiast być na bieżąco ze zmianami prawnymi oraz terminami składania dokumentów.
Mając na uwadze powyższe informacje warto rozważyć złożenie wniosku EPD-21 przed upływem terminu kończącego się pod koniec lutego tego roku. To prosty krok pozwalający zwiększyć środki dostępne już teraz – bez konieczności czekania na coroczne rozliczenie podatkowe czy ubieganie się o zwrot nadpłat po fakcie.
Podsumowując, mechanizm związany ze składaniem wniosku EPD-21 stanowi ważny element polityki społecznej wspierającej polskich seniorów poprzez zwiększenie realnej wartości ich dodatkowych świadczeń takich jak trzynasta emerytura. Proaktywność i świadome korzystanie z dostępnych narzędzi może przynieść wymierne korzyści finansowe już dziś oraz pozytywnie wpłynąć na komfort życia osób starszych.
