Ostatni okres nie jest dla nikogo łatwy, jednak osoby mające na głowie kredyt, są jednymi z najgorzej usytuowanych w naszym kraju. Skąd taka sytuacja? Wszystko przez jeden wskaźnik, który cały czas szybuje w górę. Chodzi tu dokładnie o wskaźnik WIBOR. Nie wszyscy jednak wiedzą, co to jest WIBOR i kto stoi za tym, jaki ma być ów wskaźnik. Czy w tym roku WIBOR będzie najwyższy w historii? Czy kredytobiorcy mogą liczyć na jakieś zmiany w związku z całą tą sytuacją dotyczącą WIBOR? Zapraszam do poniższego artykułu, by odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania z tego zakresu.
Spis treści:
Czym tak naprawdę jest WIBOR
Najprościej mówiąc, jest to pewnego rodzaju stopa procentowa, którą wykorzystuje się do wyliczenia różnego rodzaju odsetek na rynku pożyczek, które wykonywane są międzybankami. Pełna nazwa WIBOR to Warsaw Interbank Offered Rate. Tak więc jeszcze prościej mówiąc, WIBOR to oprocentowanie pożyczki, która udzielana jest przez jeden bank drugiemu.
W większości umów kredytowych WIBOR określa oprocentowanie danego kredytu. Stąd też wynika oprocentowanie kredytu, im większy WIBOR, tym większe oprocentowanie kredytu. W standardowej umowie kredytowej kredytobiorca ma styczność z takimi pojęciami jak wskaźnik WIBOR 3M oraz WIBOR 6M. Musi się on z tym zapoznać, zanim dojdzie do podpisania umowy.
Jeśli chodzi o ten wskaźnik, to najczęściej jest on przedstawiany w poniższych formach:
- 1 miesiąc tzw. 1M – oznacza depozyt na okres jednego miesiąca
- 3 miesiące tzw. 3M – oznacza depozyt na okres trzech miesięcy
- 6 miesięcy tzw. 6M – oznacza depozyt na okres pół roku
- 9 miesięcy tzw. 9M – oznacza depozyt na okres dziewięciu miesięcy
- 1 rok tzw. 1Y – depozyt na okres jednego roku
Powyższe warianty oznaczają to, przez jaki czas mogą zmienić się koszty poszczególnych kredytów w tych ramach czasowych.
Obowiązki informacyjne banki na temat WIBOR a nieuczciwe praktyki
I tutaj mamy pewien problem, ponieważ do dziś banki nie wypełniają tego obowiązku i nie informują w odpowiedni sposób klienta o ryzyku, jakie wiąże się z danym produktem. Najprostszym przykładem jest oprocentowanie danego kredytu, które najczęściej wskazuje się je jako WIBOR 3M, który jest powiększony o punkty procentowe. Dla przeciętnego Kowalskiego jest to niezrozumiałe w żaden sposób.
A to po stronie banku leży kwestia poinformowania swojego klienta o wszystkich kruczkach prawnych i wytłumaczenie niezrozumiałych dla klienta kwestii. W tym wypadku bank jest zobligowany do informowaniu klienta o ryzyku wyboru danego produktu. Niestety banki nie robią tego, co powinny i przez to kredytobiorca jest na straconej pozycji. I całe to ryzyko jest właśnie na klienta.
Od kogo zależy WIBOR i od czego jest on zależny?
Za ustalenie wskaźnika WIBOR odpowiedzialny jest GPW Benchmark S.A. Od czego jest on zależny i w jaki sposób jest ustalany? Powyższa spółka wyznacza WIBOR, na podstawie informacji otrzymanych przez wszystkie banki w naszym kraju. Tak więc banki wysyłają swoje oferty oprocentowania kredytu udzielanego innym bankom.
Należy jednak wiedzieć o tym, że sytuacje, w których pożyczane pieniądze międzybankami są znikome i praktycznie się ich nie wykonuje. Dlatego też niektórzy eksperci coraz częściej sugerują, że spółka może wprowadzać zmiany przy pominięciu obiektywnych czynników. Wszystkie banki mogą tworzyć swoje oferty tak, jak chcą dlatego, że i tak nie dojdzie do takiej transakcji.
I przez to banki zarabiają na zwiększonych kosztach kredytów. Jednak najgorsze jest to, że wskaźnik WIBOR nie jest ustalany przez żaden organ, który ma powiązanie z nadzorem finansowym czy też z państwowym sektorem bankowym. Jest to zwykła spółka o działalności komercyjnej, dla której liczy się zarobek.
Uznanie WIBOR za nieuczciwy a idące za tym skutki?
Gdy dojdzie do momentu, w którym zostanie uznane, że zapisy o oprocentowaniu są nieuczciwe wobec klienta, wtedy też skutki są zbliżone do tych, które dotyczą frankowiczów. Prościej mówiąc, nieuczciwe postanowienia nie będą wiązać klienta. Najprawdopodobniej zostaną usunięte z umowy kredytowej.
Skutkiem tego jest zmniejszenie kosztów kredytu oraz zmiana umowy na taką, która będzie korzystna dla klienta. Może być to np. przydzielenie odsetek ustawowych, które opisane są w kodeksie cywilnym. Innym rozwiązaniem jest unieważnienie umowy.
Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, klient musi oddać całą kwotę kredytu jednak bez wszelkich kosztów, które zostały nałożone przez bank.
Czynniki uzależniające WIBOR
Jak możemy zauważyć, w ostatnim czasie wszyscy jesteśmy dotknięci skutkami, które niesie za sobą wysoka inflacja w naszym kraju. Nie omija to także wskaźnika WIBOR. Ile na ten moment wynosi WIBOR? Oraz jaka jest jego stawka referencyjna?
We wrześniu 2021 roku stopa referencyjna wynosiła 0.1%, natomiast na ten moment jest to 4.5% i istnieje prawdopodobieństwo, że będzie dalej wzrastać.
Tak więc z prostych wyliczeń możemy wywnioskować, 45-krotny wzrost, co daje najwyższy w historii. Na szczęście banki nie mogą zmieniać jego wysokości. Każda zmiana musi znajdować się w przedziale między stopą lombardową a stopą depozytową. Tak więc przez sytuacje, jaką mamy na ten moment w naszym kraju. WIBOR będzie stopniowo wzrastał.
Kontrowersyjny sposób ustalania WIBORu – kto ustala WIBOR?
Kto ustala WIBOR? Od pierwszego stycznia 2018 roku, w całej Unii Europejskiej, został wprowadzony jednolity zakres opracowania stawek referencyjnych WIBOR. Wszystko za sprawą podstawy prawnej „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/2011”, w której mowa jest o specjalnych indeksach, które stosowane są jako pewnego rodzaju wskaźniki referencyjne, w różnego rodzaju instrumentach finansowych, jak i wszystkich umowach finansowych oraz do pomiaru wyników wszystkich funduszy inwestycyjnych.
Główną przesłanką do rozpoczęcia prac na temat BMR przez odpowiednie organy unijne była chęć zwiększenia ochrony wszystkich konsumentów. Jeśli chodzi o finalną realizację tego postulatu, to służy on do ujednolicenia metody dotyczącej wyznaczania stawek referencyjnych WIBOR, jak i chęć objęcia specjalnym nadzorem nowych podmiotów, kierowanych poprzez specjalnych administratorów wskaźników referencyjnych.
Wszelkie przepisy dotyczące BMR mówią o tym, że podczas aktualizacji wskaźników referencyjnych ma zostać wykorzystana metoda, w której nie będzie można zmanipulować, ale będzie zrozumiała dla wszystkich.
Dlatego też BMR powinien być wyznaczany poprzez uwzględnienie wszystkich rzeczywistych transakcji, które zostały przeprowadzone na danym rynku i w jak najdokładniejszy i jak najbardziej wiarygodny sposób bez żadnych manipulacji. Mają one uwzględniać realia ekonomiczne.
