W świecie finansów, imiona takie jak Tom Hayes niejednokrotnie pojawiają się w wiadomościach, ale często za sprawą kontrowersji, które wstrząsają podstawami zaufania publicznego do globalnych instytucji finansowych. Jednym z najgłośniejszych skandali ostatniej dekady był skandal manipulacji stopą LIBOR, kluczowym wskaźnikiem odsetkowym, który wpływa na transakcje o wartości bilionów dolarów na całym świecie. W centrum tego skandalu znalazł się Tom Hayes, brytyjski handlowiec finansowy, którego prasa okrzyknęła głównym architektem tej manipulacji. Historia Toma Hayesa jest przestrogą o skomplikowaniu i pokusach, które niewątpliwie istnieją w złożonych strukturach finansowych naszych czasów.
Tom Hayes, były trader w amerykańskim banku Citigroup oraz szwajcarskim UBS, został w 2015 roku uznany winnym manipulowania stopą LIBOR między 2006 a 2010 rokiem. Jego próba apelacji w marca 2024 roku została odrzucona przez brytyjski Sąd Apelacyjny, pomimo że Hayes od początku utrzymuje swoją niewinność. Podobny los spotkał Carlosa Palombo, innego handlowca, oskarżonego o manipulację Euriborem, europejskim odpowiednikiem LIBOR. Ich sprawa została ponownie przywołana do życia po tym, jak w 2022 roku amerykański sąd uniewinnił dwóch byłych traderów Deutsche Banku od podobnych zarzutów.
Skandal manipulacji LIBOR, który wyszedł na jaw w 2012 roku, ujawnił, że niektóre banki świadomie przedstawiały fałszywe dane, aby ustalić LIBOR na poziomie, który lepiej odpowiadał ich interesom. Ta zorganizowana manipulacja miała miejsce zarówno przed, jak i po globalnym kryzysie finansowym, pogłębiając kryzys zaufania do sektora bankowego. Rate LIBOR, będącą średnią stóp procentowych, po jakich banki londyńskiego panelu byłyby skłonne pożyczać sobie nawzajem, zaczęto stopniowo wycofywać z użycia, częściowo z uwagi na jej rolę w pogłębieniu kryzysu finansowego w 2008 roku.
Spis treści:
Kim jest Tom Hayes?
Tom Hayes, mający 44 lata, to były trader w amerykańskim banku Citigroup oraz szwajcarskim UBS, który wszedł do historii jako pierwsza osoba uznana za winną manipulacji tak zwaną stopą LIBOR – London Inter-Bank Offered Rate, między 2006 a 2010 rokiem. Jego rola w tym skandalu była na tyle znacząca, że został opisany jako kluczowa postać ogromnego oszustwa. Hayes odsiedział połowę swojej 11-letniej kary przed zwolnieniem w 2021 roku. Choć zarówno on, jak i inny skazany trader, Carlo Palombo, twierdzili o swojej niewinności, ich sprawa nadal budzi duże emocje. Hayes dodatkowo został skazany przez sąd w Stanach Zjednoczonych w 2016 roku, co dodatkowo podkreśla międzynarodowy wymiar tej sprawy.
Sprawa sądowa i proces apelacyjny
Na przestrzeni lat, zarówno Hayes, jak i jego wspólnik, Carlo Palombo, nieustająco podważali zarzuty stawiane im pod adresem. Po serii sądowych potyczek, ich sprawy zostały ponownie rozpatrzone w wyniku orzeczenia sądu amerykańskiego z 2022 roku, które uniewinniło dwóch traderów z Deutsche Bank od podobnych zarzutów. To zainspirowało ich do podjęcia próby obalenia własnych wyroków. Przypadek obu mężczyzn trafił do Criminal Cases Review Commission (CCRC), która zajmuje się badaniem potencjalnych błędów sądowych, a następnie został skierowany do brytyjskiego Sądu Apelacyjnego.
Podczas trzydniowej rozprawy w Londynie, adwokaci obwinionych forsowali tezę, że ich skazania są „niepewne” i powinny zostać unieważnione. Serious Fraud Office (Biuro Poważnych Oszustw), które oskarżało Hayes’a i Palombo, stanowczo przeciwstawiło się apelacji.
W ostateczności, Sąd Apelacyjny podtrzymał ich skazania, co zostało przyjęte z niemałym zdziwieniem przez Hayes’a. Wypowiadając się na zewnątrz Royal Courts Of Justice, po ogłoszeniu decyzji, Hayes wyraził swoje zdumienie i zapowiedział, że złoży apelację do Sądu Najwyższego. “Jestem wojownikiem, a nie ktoś, kto się poddaje,” powiedział, dodając, że jego sprawa „nie jest w zgodzie” z prawami obowiązującymi we Francji, Niemczech oraz Stanach Zjednoczonych. Ta wpadka w procesie apelacyjnym pokazuje nie tylko determinację Hayes’a, ale również skomplikowany krajobraz prawny wokół manipulacji finansowych i ich percepcji w różnych jurysdykcjach.
Konsekwencje manipulacji stopą LIBOR
Manipulacja stopą LIBOR, która objawiła się na szeroką skalę w 2012 roku, wywołała daleko idące konsekwencje nie tylko dla indywidualnych graczy na rynku finansowym, takich jak Tom Hayes, ale także dla całego globalnego systemu finansowego. Najważniejszym skutkiem było poważne zachwianie zaufania do kluczowych instytucji finansowych.
– Utrata zaufania: Zaufanie do banków i innych instytucji finansowych znacząco ucierpiało, co miało odpływ klientów i inwestorów jako bezpośrednią konsekwencję. Wśród opinii publicznej pojawiły się pytania o uczciwość i transparentność działania banków.
– Reforma regulacji finansowych: Incydent z LIBOR przyczynił się do wprowadzenia bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących rynków finansowych, aby uniknąć podobnych manipulacji w przyszłości. Reakcją na skandal było zacieśnienie nadzoru oraz zapewnienie większej przejrzystości w ustalaniu stóp procentowych.
– Fazowanie LIBOR: W obliczu utraty wiarygodności i nadużyć, system LIBOR został stopniowo wycofywany, co oznacza, że instytucje finansowe musiały szukać alternatywnych metod ustalania odsetek, co doprowadziło do zmian w sposobie funkcjonowania globalnych rynków finansowych.
Manipulacja LIBOR pokazała, jak indywidualne działania mogą mieć rujnujący wpływ na stabilność i zaufanie w światowym ekosystemie finansowym, prowadząc do głębokich zmian regulacyjnych i operacyjnych.
Co dalej dla Toma Hayesa?
Tom Hayes, choć stanowczo utrzymujący swoją niewinność i walczący o uniewinnienie w brytyjskim sądzie apelacyjnym, nie był w stanie zmienić kierunku wydanej wcześniej decyzji. Wysłuchawszy rozstrzygnięcia sądowego, Hayes wyraził zaskoczenie i rozczarowanie, ale zarazem ogłosił swoje postanowienie o dalszych krokach prawnych:
– Dążenie do sprawiedliwości: Pomimo porażki w sądzie apelacyjnym, Hayes stwierdził, że za pośrednictwem swojej adwokatki złoży wniosek o rozpatrzenie sprawy przez Sąd Najwyższy. Ma to miejsce w ciągu 14 dni od wydania decyzji apelacyjnej.
Deklaracja Hayesa o byciu „walczącym, a nie rezygnującym” podkreśla jego determinację w dążeniu do oczyszczenia imienia. Hayes podnosi również kwestię niespójności w interpretacjach prawa między różnymi jurysdykcjami, wskazując na rozbieżności między orzeczeniami w Wielkiej Brytanii a decyzjami sądów we Francji, Niemczech i USA.
Postanowienie Hayesa o kontynuacji walki prawnej jest wyrazem jego niezłomności, pomimo dotychczasowych niepowodzeń. W świetle luk w regulacjach prawnych i rozbieżności międzynarodowych, jego przypadek może również wywołać dalszą dyskusję na temat sprawiedliwości i równości wobec prawa na globalnym poziomie finansowym.
Podsumowanie
Historia Toma Hayesa, byłego handlarza Citigroup i UBS, który w 2015 roku został uznany za winnego manipulacji tak zwaną stopą Londyńską Inter-Bank Offered Rate (LIBOR) między 2006 a 2010 rokiem, rzuca światło na jedną z największych afer finansowych ostatnich czasów. Mimo, że Hayes spędził połowę swojego 11-letniego wyroku w więzieniu i został zwolniony w 2021 roku, jego determinacja w dążeniu do uniewinnienia jest niezachwiana. Hayes, razem z byłym handlarzem Barclays, Carlo Palombo, którego sprawa dotyczyła manipulacji Euribor, wyrażali swoją niewinność i kontynuowali walkę o sprawiedliwość, nawet po niedawnym odrzuceniu ich apelacji przez Court of Appeal.
Ta sprawa jest przypomnieniem, że nikt nie stoi ponad prawem, ale również podkreśla znaczenie ciągłego dochodzenia do prawdy w złożonych sprawach finansowych. Manipulacja LIBOR, kluczową stopą procentową wpływającą na koszty pożyczek konsumenckich, jak kupno domu czy samochodu, nie tylko naruszyła zaufanie publiczne, ale także pogłębiła kryzys finansowy 2008 roku. Wycofywanie LIBOR w ostatnich latach świadczy o próbach naprawy systemu finansowego i zapewnienia większej przejrzystości oraz uczciwości w działaniach bankowych.
Ostatecznie, sprawa Toma Hayesa i Carla Palombo pozostaje nie tylko opowieścią o indywidualnej walce z systemem, ale również przestrogą przed nieuczciwymi praktykami w finansach, które mogą mieć dalekosiężne konsekwencje dla gospodarki światowej. Pomimo że Hayes planuje złożyć odwołanie do Supreme Court, jego przypadek już na zawsze zapisze się w historii finansowej jako przypomnienie o skomplikowanym związku między prawem, etyką i finansami.
