W 80. rocznicę wyzwolenia Bolonii przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska wygłosiła poruszające przemówienie, w którym zaapelowała o trwałą jedność Europy i sprzeciw wobec wszelkich podziałów kontynentu. W dniu 24 kwietnia 2025 roku na Polskim Cmentarzu Wojennym w Bolonii, miejscu spoczynku ponad tysiąca polskich bohaterów, zgromadzili się weterani, przedstawiciele władz polskich i włoskich oraz mieszkańcy miasta, by uczcić pamięć o niezwykłym wydarzeniu sprzed osiemdziesięciu lat. Tamta chwila wyzwolenia niosła ulgę i radość po latach okupacji i walki, a dziś stała się impulsem do refleksji nad przyszłością jedności europejskiej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Kiedy odbyły się uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii? | Obchody miały miejsce w dniach 23–25 kwietnia 2025 roku, z główną ceremonią 24 kwietnia. |
| Kto był kluczową postacią podczas uroczystości? | Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska wygłosiła ważne przemówienie oraz uczestniczyli weterani i przedstawiciele władz Polski i Włoch. |
| Jakie przesłanie zawierało przemówienie Kidawy-Błońskiej? | Apelowała o nigdy więcej podziału Europy, odnosząc się do historycznych konsekwencji konferencji jałtańskiej. |
Spis treści:
Najważniejsze Fakty
Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii odbyły się między 23 a 25 kwietnia 2025 roku, z centralną uroczystością na Polskim Cmentarzu Wojennym w Bolonii, gdzie spoczywa aż 1432 żołnierzy 2. Korpusu Polskiego. W wydarzeniu uczestniczyli m.in. marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, szef Urzędu ds. Kombatantów Lech Parell, konsul generalna RP w Mediolanie Agnieszka Gloria Kamińska oraz burmistrz Bolonii Matteo Lepore. Obecni byli także weterani bitwy o Bolonię – mjr Władysław Dąbrowski, ppor. Józef Skrzynecki oraz kpt. dr Krzysztof Flizak.
Podczas ceremonii marszałek Kidawa-Błońska podkreśliła: „W tym miejscu, na żołnierskim cmentarzu w Bolonii, mocno powinna wybrzmieć nasza niezgoda na to, by kiedykolwiek w historii Europy wydarzyła się nowa Jałta. Nigdy więcej podziału Europy”. Jej słowa nawiązywały do tragicznych skutków konferencji jałtańskiej i były apelem o trwałą jedność kontynentu.
Bitwa o Bolonię toczyła się od 9 do 21 kwietnia 1945 roku i była ostatnią operacją bojową 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Pierwszym polskim oddziałem, który wkroczył do miasta o godzinie szóstej rano 21 kwietnia, był 9. Batalion Strzelców Karpackich. Straty polskie wyniosły około 300 zabitych oraz około 600 rannych – ofiary te zapisały się złotymi zgłoskami w historii walk o wolność Włoch i Europy.
Współcześnie uroczystości uświetniło odsłonięcie tablicy pamiątkowej na Placu Neptuna oraz popiersia generała Andersa w parku jego imienia, co dodatkowo umocniło polsko-włoskie relacje historyczne i kulturowe.
Kontekst
Operacja wyzwolenia Bolonii była przeprowadzona przez żołnierzy gen. Władysława Andersa jako kluczowy element walk na froncie włoskim podczas II wojny światowej. Wyzwolenie tego miasta przyspieszyło upadek niemieckich sił okupacyjnych we Włoszech i miało znaczący wpływ na zakończenie działań wojennych w Europie Zachodniej.
Historyczne tło bitwy wiąże się także z tragicznym rozdziałem po konferencji jałtańskiej z lutego 1945 roku, gdzie mocarstwa alianckie dokonały podziału stref wpływów na kontynencie europejskim. Konferencja ta symbolizuje rozpoczęcie podziału Europy na blok wschodni i zachodni – podziały, które przetrwały niemal pół wieku i wywarły ogromny wpływ na politykę światową.
Marszałek Kidawa-Błońska w swoim wystąpieniu przypomniała, że żołnierze walczący pod Bolonią znali już ustalenia jałtańskie przesuwające granice Polski na linię Curzona, jednak mimo to zdecydowali się kontynuować walkę o wolność kontynentu – aby Europa nie została ponownie podzielona przez wielkie mocarstwa.
Perspektywy
Współczesne upamiętnienia bitwy o Bolonię budzą różnorodne reakcje środowisk politycznych i historycznych. Niektórzy eksperci wskazują na ryzyko uproszczeń historycznych przy odwoływaniu się do Jałty jako symbolu zdrady Zachodu wobec Polski. Niemniej jednak większość zgadza się co do ważności pielęgnowania pamięci o bohaterach wojennych jako fundamentu dla współczesnej jedności europejskiej.
Krótkoterminowo obchody rocznicowe przyczyniają się do wzrostu zainteresowania turystyką historyczną – biura podróży odnotowały wzrost zapytań o ślady działalności 2. Korpusu nawet o trzydzieści procent. Ponadto złożony został projekt ustawy ustanawiającej dzień wyzwolenia Bolonii jako święto pamięci narodowej, co może jeszcze bardziej utrwalić tę datę w świadomości społecznej.
Z perspektywy średnioterminowej eksperci przewidują umocnienie polsko-włoskiego sojuszu w ramach Unii Europejskiej oraz rozwój inicjatyw edukacyjnych skierowanych do młodzieży obu krajów. Proponowane są także projekty wymian historycznych oraz rozszerzenie programu „Europejskie Szlaki Kulturowe” o trasę bojową 2. Korpusu Polskiego we Włoszech.
Zainteresowania Czytelnika
Emocjonalny wymiar uroczystości najlepiej oddają wspomnienia samych uczestników walk i ich rodzin. Mjr Władysław Dąbrowski wspomina moment wkroczenia do Bolonii: „Mieszkańcy rzucali kwiaty pod nogi i całowali nasze brudne mundury”. Podczas odtwarzania archiwalnych nagrań z tamtych dni można było usłyszeć okrzyki „Viva Polonia!”, które wzruszały szczególnie młode pokolenie obecne na ceremonii.
Mało znane fakty dotyczące bitwy to m.in. zawieszenie polskiej flagi nie tylko na ratuszu miejskim, lecz również na najwyższej wieży miasta – Torre degli Asinelli – co stanowiło symboliczne zwycięstwo i obecność Polski w sercu Bolonii. Ciekawostką jest też kulinarny ślad pozostawiony przez żołnierzy – miejscowa „zuppa alla Polacca” to potrawa inspirowana kaszą jęczmienną dzieloną przez polskich żołnierzy z mieszkańcami podczas okupacji.
Dzięki rosnącej świadomości historycznej planowane są korekty podręczników szkolnych tak, aby od roku szkolnego 2026/2027 bitwa o Bolonię była omawiana jako istotny element historii II wojny światowej. Komisja Europejska rozważa również wsparcie finansowe dla muzeów poświęconych tej tematyce poprzez program „Europejskie Szlaki Kulturowe”.
Słowa marszałek Małgorzaty Kidawy-Błońskiej nabierają szczególnego znaczenia wobec współczesnych zagrożeń dla stabilności europejskiej sceny politycznej, zwłaszcza w kontekście rosyjskich prób destabilizacji regionu Bałkanów czy poparcia dla skrajnych ruchów we Włoszech. Burmistrz Matteo Lepore trafnie zauważył: „Wdzięczność dla Polski to nie tylko historia – to zobowiązanie do budowy Europy, gdzie żaden żołnierz nie będzie musiał powtarzać: +Nigdy więcej+.”
Obchody jubileuszowe wyzwolenia Bolonii stały się nie tylko hołdem dla bohaterów minionej wojny, lecz także inspiracją do działania na rzecz pokoju i jedności współczesnej Europy. Pamięć o tych wydarzeniach przypomina nam wszystkim wartość solidarności ponad podziałami i konieczność czujności wobec zagrożeń powrotu starych konfliktów.
