| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”? | To ogólnopolski program profilaktyczny dla Polaków powyżej 20 lat, oferujący bezpłatne badania diagnostyczne co kilka lat. |
| Jak często można korzystać z badań w ramach programu? | Osoby w wieku 20–49 lat mają prawo do bilansu co 5 lat, a osoby powyżej 50 lat co 3 lata, seniorzy 60+ mają dodatkowe badania i konsultacje. |
| Jak zarejestrować się na badania przez Internetowe Konto Pacjenta? | Rejestracja odbywa się online przez IKP, gdzie po wypełnieniu ankiety zdrowotnej można otrzymać skierowanie na badania. |
Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak często powinieneś wykonywać badania diagnostyczne, aby skutecznie zadbać o swoje zdrowie? W Polsce podejście do profilaktyki zdrowotnej ewoluowało przez lata od sporadycznych akcji po kompleksowe programy państwowe. Teraz nadszedł przełomowy moment – od 5 maja 2025 roku rusza program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, który umożliwi każdemu Polakowi powyżej 20. roku życia dostęp do bezpłatnych badań diagnostycznych. To nowa era profilaktyki zdrowotnej, która ma zmienić sposób, w jaki dbamy o swoje życie i zdrowie.
Spis treści:
Najważniejsze fakty o programie
Program „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to inicjatywa Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, która zacznie obowiązywać od 5 maja 2025 roku. Zastępuje on dotychczasowy program „Profilaktyka 40 PLUS” i rozszerza zakres świadczeń profilaktycznych na znacznie większą grupę odbiorców – aż około 30 milionów Polaków od ukończenia 20. roku życia. Budżet programu zaplanowano na blisko 9,7 miliarda złotych na okres dziesięciu lat.
W zależności od wieku i stanu zdrowia uczestników przewidziano różną częstotliwość wykonywania badań diagnostycznych. Osoby w wieku od 20 do 49 lat będą mogły skorzystać z bilansu zdrowia co pięć lat, natomiast pacjenci powyżej pięćdziesiątki otrzymają możliwość wykonania takiego badania co trzy lata. Seniorzy powyżej sześćdziesiątego roku życia będą objęci dodatkowo oceną funkcji poznawczych oraz stanu zdrowia psychicznego.
Zakres badań obejmuje podstawowe testy laboratoryjne takie jak morfologia krwi, lipidogram, glukoza we krwi, kreatynina czy TSH. Co ważne, program przewiduje także badania genetyczne pozwalające ocenić ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych. Ich wartość finansowa dla pacjenta wynosi od około 230 do nawet 500 złotych w zależności od grupy wiekowej i wskazań.
Integralną częścią programu jest indywidualny plan zdrowotny tworzony na podstawie szczegółowej ankiety dostępnej na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) oraz wyników badań. Już w pierwszym miesiącu działania programu przewiduje się około pół miliona zgłoszeń od zainteresowanych osób.
Kontekst wprowadzenia nowego świadczenia
Wprowadzenie programu „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” wpisuje się w szerszy trend universalizacji profilaktyki zdrowotnej w Polsce. W marcu 2025 roku rozszerzono już refundację wybranych badań dla kobiet, takich jak test HPV HR oraz cytologię LBC, by zwiększyć wykrywalność raka szyjki macicy. W kwietniu zakończył się natomiast poprzedni program „Profilaktyka 40 PLUS”, który jednak nie spełnił oczekiwań ze względu na niską zgłaszalność – poniżej piętnastu procent uprawnionych osób.
Nowa inicjatywa bazuje również na doświadczeniach pilotażu opieki koordynowanej realizowanego w podstawowej opiece zdrowotnej od 2019 roku, który objął ponad dwa tysiące pacjentów i przyniósł pozytywne efekty we wczesnym wykrywaniu chorób przewlekłych.
Nie obyło się jednak bez kontrowersji. Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych (KRDL) zwróciła uwagę na marginalizację roli diagnostów laboratoryjnych w nowym modelu profilaktyki oraz obawy dotyczące jakości badań wykonywanych poza publicznym sektorem. Minister Zdrowia Izabela Leszczyna zapewniła natomiast, że aż dziewięćdziesiąt pięć procent laboratoriów jest przygotowanych do realizacji nowych zadań i spełnia wymagane standardy.
Perspektywy i potencjalne wyzwania
Zalety programu
Program „500 plus na badania” znacząco zwiększa dostęp do kluczowych badań diagnostycznych dla szerokiej populacji dorosłych Polaków. Dzięki temu możliwe będzie wcześniejsze wykrywanie chorób przewlekłych takich jak cukrzyca czy nadciśnienie oraz schorzeń sercowo-naczyniowych. Indywidualne plany zdrowotne pomagają ukierunkować dalszą opiekę medyczną i zmniejszają ryzyko rozwoju poważnych komplikacji.
Eksperci podkreślają potencjał tego rozwiązania w poprawie wskaźników wykrywalności schorzeń we wczesnym stadium oraz zmniejszeniu kosztów leczenia zaawansowanych chorób. Szacuje się, że do roku 2030 program może przyczynić się do redukcji śmiertelności z powodu chorób serca nawet o dwanaście procent oraz wykrycia rocznie pięćdziesięciu tysięcy nowych przypadków cukrzycy i stanów przedcukrzycowych.
Kontrowersje i krytyka
Mimo pozytywnych prognoz pojawiły się również głosy krytyczne. Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych zwraca uwagę na brak odpowiednich mechanizmów kontroli jakości badań wykonywanych poza publicznymi laboratoriami oraz niedoszacowanie kosztów świadczeń przez NFZ, co może wpłynąć negatywnie na standard usług.
Kolejnym wyzwaniem jest potencjalne przeciążenie placówek podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Szacuje się bowiem, że około czterdzieści procent tych jednostek boryka się z niedoborem personelu medycznego niezbędnego do obsługi takiego napływu pacjentów korzystających z bilansu zdrowia.
Jak skorzystać z nowego świadczenia?
Aby skorzystać z programu „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, należy zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Tam użytkownik odpowiada na szczegółową ankietę składającą się z około czterdziestu pięciu pytań dotyczących stylu życia, historii chorób własnych i rodzinnych oraz szczepień ochronnych.
Na podstawie tych informacji system wygeneruje indywidualny plan zdrowotny oraz skierowanie na odpowiednie badania laboratoryjne. Po rejestracji można umówić wizytę w wybranym punkcie pobrań lub laboratorium współpracującym z NFZ. Wyniki badań będą dostępne elektronicznie na IKP już w ciągu siedemdziesięciu dwóch godzin od ich wykonania.
W przypadku wykrycia nieprawidłowości system automatycznie poinformuje pacjenta o konieczności dalszej konsultacji lekarskiej lub specjalistycznej interwencji. Zaleca się wtedy niezwłoczne podjęcie odpowiednich kroków terapeutycznych zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.
Zainteresowania czytelnika
Wśród najczęściej pojawiających się pytań dotyczących programu znajdują się kwestie związane z zakresem bezpłatnych badań genetycznych oraz sposobem interpretacji wyników dostępnych online poprzez IKP. Program oferuje darmową ocenę ryzyka genetycznego m.in. zakrzepicy czy chorób tarczycy, co stanowi istotny element indywidualnej prewencji.
Dla seniorów powyżej sześćdziesiątego roku życia przewidziano dodatkowe bonusy – bezpłatne konsultacje neurologiczne oraz oceny funkcji poznawczych mające wspomóc monitorowanie stanu psychicznego i szybkie reagowanie na ewentualne zaburzenia.
Zaskakującym elementem pakietu jest udział analiz kału stanowiących około trzydziestu procent wartości badań, które mają zwiększyć wykrywalność raka jelita grubego u osób poniżej pięćdziesiątego roku życia – populacji dotąd słabo objętej tymi badaniami profilaktycznymi.
Dla przeciętnego Polaka udział w programie oznacza oszczędność rzędu trzystu do siedmiuset złotych rocznie względem kosztów prywatnych badań diagnostycznych oraz dostęp do szybkich wyników i indywidualnego wsparcia medycznego.
Dzięki programowi „500 plus na badania” każdy dorosły Polak może aktywnie uczestniczyć w prewencji chorób poprzez regularną kontrolę swojego stanu zdrowia oraz korzystanie z nowoczesnych narzędzi takich jak Internetowe Konto Pacjenta. To krok ku lepszej przyszłości polskiej opieki zdrowotnej i świadomego dbania o siebie każdego dnia.
